**Brazilië zet duizenden militairen in tegen georganiseerde misdaad**
Het leger in Brazilië moet gaan helpen bij de strijd tegen criminaliteit en drugssmokkel, heeft de regering besloten. De militairen worden onder meer naar de belangrijkste havens en vliegvelden gestuurd.
Aanleiding voor het besluit is de opleving van geweld in het land. Zo werden begin deze maand drie artsen vermoord in een bar in Rio de Janeiro, nadat een van hen was aangezien voor een lid van een militie.
Vorige week werd in de stad een prominent lid van een militie door de politie gedood. Hij zou een neef en rechterhand zijn geweest van de leider van de militie. Daarna trokken woedende leden van de groep een spoor van vernieling in de metropool. Zeker 35 bussen, vier vrachtwagens en een treinwagon werden in brand gestoken. "Het geweld wordt met de dag erger", sprak president Lula op een persconferentie.
De gouverneur van de deelstaat Rio de Janeiro had om federale steun gevraagd in de strijd tegen het bendegeweld. Brazilië schakelt nu zo'n 3600 militairen in om de criminaliteit te bestrijden. De verwachting is dat ze tot mei volgend jaar worden ingezet, onder meer in de drukke haven van Santos in São Paulo. Die wordt veel gebruikt voor de export van cocaïne.
Rio de Janeiro heeft al decennia te maken met milities. Die ontstonden in de jaren 90 en bestonden oorspronkelijk vooral uit voormalige politieagenten, brandweerlieden en militairen die de openbare orde wilden handhaven. Ze vroegen bewoners om geld in ruil voor bescherming en andere diensten, maar later stortten ze zich op de drugshandel. De milities zijn daardoor zelf uitgegroeid tot criminele bendes.
https://nos.nl/l/2496291
**Kritisch rapport over evacuatie Kabul: 'chaotisch en traag'**
Het kabinet "erkent en omarmt" de harde conclusies uit het Afghanistanrapport. In het rapport, vandaag officieel gepresenteerd, wordt een analyse gemaakt van de dramatisch verlopen evacuatie uit Kabul in 2021. Gisteren lekten de belangrijkste conclusies al uit via het AD: Nederland was niet voorbereid op de evacuatie en de samenwerking tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie verliep stroef.
Minister van Buitenlandse Zaken Bruins Slot herhaalt die conclusies in de reactie die zij namens het kabinet gaf, dat er inderdaad sprake was van een "collectieve inschattingsfout. De grootst mogelijke fout is achteraf de ogen te sluiten." Het kabinet wil later pas uitgebreid reageren op de conclusies.
Diensten van 24 uur
De commissie-Ruys, die het onderzoek uitvoerde, bestudeerde 40.000 documenten en sprak met 200 betrokken. In het rapport wordt in detail beschreven hoe chaotisch de evacuatie verliep. Coördinatie en technische ondersteuning bleken minimaal. Sommige leden van de 'belteams', die mensen moesten bellen om naar het vliegveld te komen, draaien diensten van 12 tot soms wel 24 uur.
Er waren geen roosters en er ontstonden fouten omdat er geen goede overdracht was. Ook waren medewerkers vaak onvoorbereid op de zeer heftige telefoongesprekken met Afghanen in doodsnood.
Die chaos kwam onder meer door de slechte voorbereiding van Buitenlandse Zaken en Defensie. Al vanaf 2020 waren er berichten over dat Kabul steeds onveiliger werd. Maar de signalen werden niet zo alarmerend ervaren door de twee ministeries, concludeert het rapport.
Kaag en Bijleveld
Naast de slechte voorbereiding hadden de bewindslieden van de betrokken ministeries beter moeten samenwerken, zegt de commissie. Minister Kaag van Buitenlandse Zaken had meer regie moete nemen. Kaag en minister van Defensie Bijleveld hadden moeten praten over bij wie de regie ligt, vindt de commissie, maar dat is niet gelukt. Ook premier Rutte nam niet de verantwoordelijkheid dit te organiseren, concluderen de onderzoekers.
Kort na de val van Kabul werd al duidelijk hoe chaotisch de evacuatie verliep. In september 2021 traden zowel Kaag en Bijleveld al af, nadat moties van afkeuring tegen hen waren aangenomen. Het kabinet-Rutte III was toen al demissionair. Kaag zei destijds in de Tweede Kamer dat "wij kennelijk een blinde vlek hebben gehad" voor hoe erg het was en hoe snel het zo erg zou worden.
Holland Spot: vluchten door riool
Ook schrijft de commissie dat niemand in het kabinet zich eindverantwoordelijk voelde voor de tolken die voor Nederland werkten, en recht hadden op evacuatie. In de aanloop van de machtsovername van de Taliban is ook onvoldoende nagedacht over wie gevaar liep en geëvacueerd zou moeten worden.
Dat er uiteindelijk toch bijna 1900 mensen werden geëvacueerd is vooral te danken aan de loyaliteit en inspanning van de medewerkers. Een succes was bijvoorbeeld Holland Spot. Omdat de toegangspoorten van het vliegveld moeilijk te beheersen zijn, besloten drie leden van de special forces om een stuk scheermesdraad, een soort militair prikkeldraad, van een muur te verwijderen. Zo konden mensen over de muur getild worden. Vervolgens moesten de personen door een riool om zo de menigte te passeren. Op die manier werden 210 mensen naar binnen gehaald.
https://nos.nl/l/2493073
**Man van 37 opgepakt voor drie steekincidenten in Utrechtse straat**
De politie heeft een 37-jarige Utrechter opgepakt die verdacht wordt van betrokkenheid bij drie steekpartijen in dezelfde straat. Vannacht rond 00.15 uur werd de man aangehouden, mede na de tip van een inwoner van de stad bij een wijkagent, zo meldt de politie.
Hoe de politie de verdachte precies op het spoor kwam is niet bekend. De politie heeft de afgelopen dagen veel buurtonderzoek gedaan en camerabeelden bekeken naar aanleiding van de steekpartijen. Over het motief van de verdachte is niets bekend.
De man wordt verdacht van alle drie de recente steekpartijen aan de Balijelaan, in het zuiden van de stad. Op woensdagavond 27 september werd een 23-jarige vrouw van haar fiets getrokken en gestoken. Afgelopen zaterdagnacht werd een andere 23-jarige vrouw met een scherp voorwerp gestoken, vlak nadat ze haar fiets had neergezet. In de nacht van afgelopen maandag op dinsdag werd een 20-jarige vrouw in haar gezicht gestoken, terwijl ze achter op de fiets bij een vriendin zat.
Niet alleen over straat
De steekpartijen veroorzaakten veel onrust in de buurt: vooral jonge vrouwen durfden niet meer alleen over straat, en veel buurtbewoners waren gefrustreerd door de in hun ogen magere informatievoorziening vanuit de gemeente.
"Het is nu niet heel fijn om alleen over straat te gaan, dus we gaan expres met zijn vieren", vertelde een buurtbewoonster. "Je wilt gewoon niet het risico lopen dat er wat gebeurt en eerder op de avond zijn er nog meer mensen op straat." Een andere bewoonster zei: "Ik vind het best eng, ik voel me nu wel onveilig hier."
https://nos.nl/l/2493069
**Veiligheidscoördinator AZ mishandeld na wedstrijd AZ-Legia Warschau**
Bij de ongeregeldheden in Alkmaar na afloop van de Europese wedstrijd van AZ tegen Legia Warschau is de veiligheidscoördinator van AZ mishandeld, melden diverse bronnen aan de NOS.
Twee voetballers van de Poolse ploeg zijn aangehouden. Volgens verschillende berichten gaat het om Josué Pesqueira en Radovan Pankov.
Hoewel de politie niet bevestigen wil dat deze spelers van Legia zijn aangehouden, zegt een woordvoerder wel dat het gaat om een man van 28 uit Servië en een man van 33 uit Portugal. Dit komt overeen met de personalia van Pankov en Josué.
Verder bevestigt de politie alleen dat er gisteravond iemand is mishandeld en naar het ziekenhuis is gebracht.
De opgepakte verdachten zitten sinds gisteravond vast. De rest van de ploeg van Legia is inmiddels teruggevlogen naar huis.
Mede-eigenaar van Legia, Jarek Jankowski, maakte vanuit de spelersbus een video van de ongeregeldheden die hij publiceerde op X.
In de aanloop naar de wedstrijd was het ook al onrustig. Aanhangers van de Poolse voetbalclub bestormden de toegangspoort van het stadion in Alkmaar. Daarbij is één ME'er bewusteloos geraakt. De gewonde ME'er is behandeld maar kon daarna niet verder werken.
De mobiele eenheid wist de bestorming niet te voorkomen vanwege het heftige geweld dat tegen stewards en de politie werd gebruikt, meldt de politie.
Aanhangers van de Poolse club bestormden de toegangspoort:
De Poolse premier Morawiecki heeft op X gereageerd op de incidenten van gisteravond. Hij heeft het over "zorgelijke berichten uit Alkmaar". Hij heeft het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken gevraagd om "diplomatieke stappen te zetten" om duidelijk te krijgen wat er gisteravond precies is gebeurd.
De Poolse minister van Buitenlandse Zaken wil met name onderzoeken of de Nederlandse politie de wet heeft overtreden in hoe er met Poolse fans is omgegaan. Hij roept Poolse burgers "tegen wie ongepast optreden van de diensten heeft plaatsgevonden" op om zich te melden bij het Poolse consulaat.
'Kijk naar eigen club'
Minister van Justitie Yeşilgöz noemt de ongeregeldheden "pure armoe". De kritiek van de Poolse premier wuift ze weg. "Ik heb liever dat hij eerst even naar zijn eigen club kijkt."
Premier Rutte is door zijn Poolse collega aangesproken op de arrestaties. Ze zijn allebei in het Spaanse Granada voor een EU-top. Een woordvoerder van Rutte zegt tegen het ANP dat Morawiecki de kwestie bij Rutte kort aan de orde heeft gesteld. Rutte heeft Morawiecki gezegd dat de zaak de verantwoordelijkheid is van politie, justitie en burgemeester.
Voetbalclub Legia spreekt van schandalige gebeurtenissen en geeft om 14.00 uur een persconferentie in het eigen stadion.
https://nos.nl/l/2493068
**Bossche auto-eigenaren wakker met kapotte ruiten: 'Kan weekendje weg vergeten' **
Tientallen inwoners van Den Bosch zijn de dupe van een vandaal in hun stad. In één straat in de wijk De Rompert werden zo'n vijftien voertuigen vernield. De bewoners maken vanochtend de schade op.
Charles Rijnders werd wakker met dubbel pech: zowel de voorruit van zijn auto als die van zijn bestelbus is ingeslagen, vertelt hij aan Omroep Brabant. "Ik ging eigenlijk een weekendje weg, maar dat kan ik wel op mijn buik schrijven. Ik had mijn busje net klaar, maar helaas."
Hij hoorde vannacht harde geluiden op straat, maar had niet direct door wat er aan de hand was. Toen hij uit het raam keek, zag hij iemand wegfietsen.
Ook andere buurtbewoners kregen te maken met de vandaal:
Mark Dona, woonachtig in dezelfde straat, hoorde een paar knallen. Eenmaal buiten zag hij dat zo'n tien tot vijftien auto's vernield waren. In de motorkap van zijn auto zit een grote deuk.
"Ik zou naar stage gaan, dan pak ik altijd de auto van ons pap. Ik stap in, hoor iets rinkelen en kijk door de achteruitkijkspiegel en zie een gat. Die is ingeslagen. Ik denk: ik pak de andere auto. Dus ik stap in, doe de ruitenwisser aan en zie: ook deze ruit is ingetikt. Ik kon vanochtend dus niet weg", vertelt een jongeman.
De vandaal heeft een kilometerslang spoor van vernieling achtergelaten in Den Bosch en in Rosmalen. Naast auto's en scooters zijn ook betaalautomaten en tankstations vernield. Ook werd het interieur van een tandartspraktijk vernield.
De politie heeft een 31-jarige verdachte uit Den Bosch opgepakt. Over zijn motief is nog niets bekend.
https://nos.nl/l/2493067
**Drie beren gedood die Japanse fabriek binnenslopen**
In Japan zijn drie beren gedood die een mattenfabriek in de Japanse plaats Misato waren binnengekomen. De eigenaar van de fabriek had de moederbeer al met haar twee welpjes buiten het gebouw gezien, maar hield niet voor mogelijk dat ze daadwerkelijk de fabriek zouden binnengaan.
Een ambtenaar van de gemeente zag de drie beren toch op woensdagochtend de fabriek binnenstappen. Daarop werd de politie opgeroepen om naar de fabriek te komen. Jagers hebben toen knalvuurwerk afgestoken om de beren uit de fabriek te jagen maar dat leverde niets op.
Daarop besloten de agenten om twee grote kooien neer te zetten bij de ingang van de fabriek, die ze de hele nacht hebben laten staan.
Op donderdagochtend troffen de hulpdiensten de beren aan in de kooien. De twee jongen in een kooi en de moeder in de andere. De kooien zijn vervolgens uit de fabriek gehaald en met een hijskraan op een pick-up getakeld.
Lokale media schrijven dat de beren zijn gedood uit angst dat de dieren zouden terugkeren naar Misato en schade zouden aanrichten.
Toename
Later op de dag heeft de gemeente een waarschuwing gestuurd aan alle inwoners. Ze roept op om geen afval op straat te gooien en adviseert wandelaars om een bel te dragen zodat de beren het horen als er mensen in de buurt komen.
De Japanse regio Akita ziet het aantal meldingen van beren die mensen aanvallen groeien. In 2023 zijn tot nu toe dertig incidenten gemeld. Volgens experts komen de dieren uit het bos om voedsel te vinden. In die bossen zijn namelijk weinig eikels, het hoofdvoedsel voor de beren.
https://nos.nl/l/2493066
**Drie beren gedood die Japanse fabriek binnenslopen**
In Japan zijn drie beren gedood die een mattenfabriek in de Japanse plaats Misato waren binnengekomen. De eigenaar van de fabriek had de moederbeer al met haar twee welpjes buiten het gebouw gezien, maar hield niet voor mogelijk dat ze daadwerkelijk de fabriek zouden binnengaan.
Een ambtenaar van de gemeente zag de drie beren toch op woensdagochtend de fabriek binnenstappen. Daarop werd de politie opgeroepen om naar de fabriek te komen. Jagers hebben toen knalvuurwerk afgestoken om de beren uit de fabriek te jagen maar dat leverde niets op.
Daarop besloten de agenten om twee grote kooien neer te zetten bij de ingang van de fabriek, die ze de hele nacht hebben laten staan.
Gevangen
Op donderdagochtend troffen de hulpdiensten de beren aan in de kooien. De twee jongen in een kooi en de moeder in de andere. De kooien zijn vervolgens uit de fabriek gehaald en met een hijskraan op een pick-up getakeld.
Lokale media schrijven dat de beren zijn gedood uit angst dat de dieren zouden terugkeren naar Misato en schade zouden aanrichten.
Toename
Later op de dag heeft de gemeente een waarschuwing gestuurd aan alle inwoners. Ze roept op om geen afval op straat te gooien en adviseert wandelaars om een bel te dragen zodat de beren het horen als er mensen in de buurt komen.
De Japanse regio Akita ziet het aantal meldingen van beren die mensen aanvallen groeien. In 2023 zijn tot nu toe dertig incidenten gemeld. Volgens experts komen de dieren uit het bos om voedsel te vinden. In die bossen zijn namelijk weinig eikels, het hoofdvoedsel voor de beren.
https://nos.nl/l/2493066
**Iraanse activiste Narges Mohammadi krijgt Nobelprijs voor de Vrede**
De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar Narges Mohammadi voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran.
Voorzitter Berit Reiss-Andersen van het Noorse Nobelcomité maakte het nieuws bekend met de slogan van de protesten tegen het Iraanse regime: "Vrouwen. Leven. Vrijheid." Die is volgens het comité tekenend voor het werk van Mohammadi (51). De Iraanse krijgt de prijs ook voor haar inspanningen voor mensenrechten en vrijheden voor iedereen.
"Haar moedige strijd gaat gepaard met enorme persoonlijke offers", zegt het comité in een verklaring. Mohammadi zit in Iran in de cel. Ze is vijf keer veroordeeld, tot in totaal 31 jaar cel en 154 zweepslagen.
Mahsa Amini
Het Nobelcomité roemt de inspanningen van Mohammadi tegen de doodstraf, die in Iran nog vaak wordt opgelegd en voltrokken, en tegen de martel- en misbruikpraktijken tegen politieke gevangenen.
Mohammadi zat al vast toen vorig jaar massaprotesten ontstonden na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Vanuit haar cel kwam ze met steunbetuigingen aan betogers en organiseerde ze solidariteitsacties in de gevangenis, zegt het Nobelcomité.
Dat kwam haar op een nog zwaarder regime te staan. Toch heeft ze er volgens het comité aan bijgedragen dat de protesten niet zijn uitgedoofd. In een onder haar naam gepubliceerd artikel in The New York Times schreef ze vorige maand: "Wat de regering misschien niet begrijpt is dat we sterker worden als ze meer van ons opsluiten."
Mohammadi's echtgenoot, die in Frankrijk woont, noemt de prijs een aanmoediging voor haar strijd. Dit is een prijs voor de hele protestbeweging en voor het Iraanse volk, zei hij in een eerste reactie tegen persbureau Reuters.
Shirin Ebadi
Mohammadi is de tweede Iraanse vrouw die de Nobelprijs voor de Vrede krijgt. In 2003 viel die eer ten beurt aan Shirin Ebadi, ook voor haar strijd voor mensen- en vrouwenrechten.
Ebadi is de oprichter van een Iraanse mensenrechtenorganisatie waarvan Mohammadi tot haar laatste arrestatie in 2019 vicevoorzitter was.
De Nobelprijs voor de Vrede wordt sinds 1901 uitgereikt aan mensen of organisaties die, in de woorden van naamgever Alfred Nobel, een bijdrage hebben geleverd aan de "verbroedering van naties" en het tot stand brengen van vrede.
Bij de prestigieuze prijs hoort een geldbedrag van omgerekend 950.000 euro. De uitreiking ervan is ieder jaar op 10 december, de sterfdag van Nobel.
Vorig jaar gedeeld
Vorig jaar werd de Nobelprijs gedeeld door de Belarussische mensenrechtenactivist Ales Bialiatski en organisaties uit Oekraïne en Rusland. Eerder ging de onderscheiding naar onder anderen Nelson Mandela, Moeder Teresa en de Europese Unie.
Volgens internationale media waren dit jaar ruim 350 mensen en organisaties genomineerd door de prijs. Het Nobelcomité bevestigt nominaties niet; die blijven vijftig jaar geheim.
Deze week zijn al de Nobelprijzen toegekend in de categorieën Literatuur, Scheikunde, Natuurkunde en Geneeskunde. Maandag volgt de Nobelprijs voor Economie.
https://nos.nl/l/2493063
**Iraanse activiste Narges Mohammadi krijgt Nobelprijs voor de Vrede**
De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar Narges Mohammadi voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran.
Voorzitter Berit Reiss-Andersen van het Noorse Nobelcomité maakte het nieuws bekend met de slogan van de protesten tegen het Iraanse regime: "Vrouwen. Leven. Vrijheid." Die is volgens het comité tekenend voor het werk van Mohammadi (51). De Iraanse krijgt de prijs ook voor haar inspanningen voor mensenrechten en vrijheden voor iedereen.
"Haar moedige strijd gaat gepaard met enorme persoonlijke offers", zegt het comité in een verklaring. Mohammadi zit in Iran in de cel. Ze is vijf keer veroordeeld, tot in totaal 31 jaar cel en 154 zweepslagen.
Mahsa Amini
Het Nobelcomité roemt de inspanningen van Mohammadi tegen de doodstraf, die in Iran nog vaak wordt opgelegd en voltrokken, en tegen de martel- en misbruikpraktijken tegen politieke gevangenen.
Mohammadi zat al vast toen vorig jaar massaprotesten ontstonden na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Vanuit haar cel kwam ze met steunbetuigingen aan betogers en organiseerde ze solidariteitsacties in de gevangenis, zegt het Nobelcomité.
Dat kwam haar op een nog zwaarder regime te staan. Toch heeft ze er volgens het comité aan bijgedragen dat de protesten niet zijn uitgedoofd. In een onder haar naam gepubliceerd artikel in The New York Times schreef ze vorige maand: "Wat de regering misschien niet begrijpt is dat we sterker worden als ze meer van ons opsluiten."
Shirin Ebadi
Mohammadi is de tweede Iraanse vrouw die de Nobelprijs voor de Vrede krijgt. In 2003 viel die eer ten beurt aan Shirin Ebadi, ook voor haar strijd voor mensen- en vrouwenrechten.
Ebadi is de oprichter van een Iraanse mensenrechtenorganisatie waarvan Mohammadi tot haar laatste arrestatie in 2019 vicevoorzitter was.
De Nobelprijs voor de Vrede wordt sinds 1901 uitgereikt aan mensen of organisaties die, in de woorden van naamgever Alfred Nobel, een bijdrage hebben geleverd aan de "verbroedering van naties" en het tot stand brengen van vrede.
Bij de prestigieuze prijs hoort een geldbedrag van omgerekend 950.000 euro. De uitreiking ervan is ieder jaar op 10 december, de sterfdag van Nobel.
Vorig jaar gedeeld
Vorig jaar werd de Nobelprijs gedeeld door de Belarussische mensenrechtenactivist Ales Bialiatski en organisaties uit Oekraïne en Rusland. Eerder ging de onderscheiding naar onder anderen Nelson Mandela, Moeder Teresa en de Europese Unie.
Volgens internationale media waren dit jaar ruim 350 mensen en organisaties genomineerd door de prijs. Het Nobelcomité bevestigt nominaties niet; die blijven vijftig jaar geheim.
Deze week zijn al de Nobelprijzen toegekend in de categorieën Literatuur, Scheikunde, Natuurkunde en Geneeskunde. Maandag volgt de Nobelprijs voor Economie.
https://nos.nl/l/2493063
**Weer oproep Van der Burg voor extra opvangplekken**
Demissionair staatssecretaris Van der Burg van Justitie vraagt de gemeenten en provincies opnieuw om extra opvangplekken voor asielzoekers. In een brief aan de colleges van burgemeester en wethouders en aan de commissarissen van de koning schrijft hij dat hij voor het einde van het jaar 8400 extra plekken nodig heeft.
Van der Burg noemt daarbij getallen per provincie: Zuid-Holland vraagt hij 1550 plekken, Noord-Holland en Noord-Brabant allebei 1400 en de overige provincies 450 per provincie. Volgens de staatssecretaris lopen Zuid- en Noord-Holland en Noord-Brabant nu ver achter.
Daarnaast verzoekt hij om 16.000 mensen te huisvesten die nu in de asielopvang zitten maar al een vergunning hebben. Hij wil dat zij zo spoedig mogelijk een woning krijgen, uiterlijk voor het eind van het jaar. Snelle huisvesting van deze groep moet ook de druk op de asielopvang verminderen.
Tien reacties op vorige oproep
Twee weken geleden deed Van der Burg een soortgelijk beroep op gemeenten en provincies, alleen ging het toen om acute nood. Volgens de staatssecretaris hebben tien gemeenten aan de oproep gehoor gegeven om op zeer korte termijn opvang te bieden. Vorige week zijn er 500 extra opvangplekken gerealiseerd en deze week komen er nog eens 300 bij.
"Dit heeft er zeer aan bijgedragen dat we de acute nood voor de afgelopen dagen hebben kunnen oplossen, maar duidelijk is dat we op (zeer) korte termijn meer opvangplekken nodig hebben."
Minder plekken nodig dan verwacht
Van der Burg schrijft dat er minder plekken nodig zijn dan hij in mei nog verwachtte. Desondanks is er volgens hem nu te weinig aanbod van nieuwe opvangplaatsen. "Nu de dagelijkse instroom piekt, in het bijzonder de instroom van alleenstaande minderjarige vreemdelingen, is het aantal gerealiseerde opvangplekken te laag om alle asielzoekers de komende periode te kunnen opvangen."
In mei voorzag Van der Burg nog dat er dit jaar behoefte zou zijn aan 77.100 plekken. Volgens de staatssecretaris zijn er nu 61.400 plekken gerealiseerd. Hij denkt er dit jaar daarbovenop dus nog eens 8400 nodig te hebben.
https://nos.nl/l/2493062
**Ruim 60 doden bij vergeldingsbombardementen in Syrië**
Ruim zestig mensen zijn omgekomen bij bombardementen op de noordelijke Syrische provincie Idlib. De bombardementen zijn een vergelding van het Syrische leger na de drone-aanval op een militaire academie in Homs gisteren. Daarbij vielen zeker honderd doden.
Bij de academie was gisteren een ceremonie voor pas-afgestudeerde militairen net afgelopen toen er explosieven afgingen. De aanslag in Homs is nog niet opgeëist en de oppositie rondom Idlib ontkent betrokkenheid. Desondanks lijkt het Syrische leger er gezien de vergeldingsbombardementen wel van uit te gaan dat de oppositie erachter zit.
Het Syrische leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië in handen. De provincie Idlib in het noorden is een bolwerk van de Syrische oppositie. Daar worden nu de bombardementen op uitgevoerd.
Het conflict in Syrië begon in 2011 met protesten tegen president Assad die uitmondden in een jarenlange oorlog. Daarbij zijn honderdduizenden doden gevallen en miljoenen mensen op de vlucht geslagen.
Het leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië heroverd, maar een deel in het noorden, grenzend aan Turkije, is nog steeds in handen van gewapende oppositiegroepen, waaronder jihadistische strijders.
https://nos.nl/l/2493061
**Doden bij vergeldingsbombardementen in Syrië**
Zeker dertien mensen zijn omgekomen bij bombardementen op de noordelijke Syrische provincie Idlib, meldt de hulporganisatie Witte Helmen. Eerder werd nog een dodental van zestig genoemd.
De bombardementen zijn een vergelding van het Syrische leger na de drone-aanval op een militaire academie in Homs gisteren. Daarbij vielen zeker honderd doden.
Bij de academie was gisteren een ceremonie voor pas-afgestudeerde militairen net afgelopen toen er explosieven afgingen. De aanslag in Homs is nog niet opgeëist en de oppositie rondom Idlib ontkent betrokkenheid. Desondanks lijkt het Syrische leger er gezien de vergeldingsbombardementen wel van uit te gaan dat de oppositie erachter zit.
Het Syrische leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië in handen. De provincie Idlib in het noorden is een bolwerk van de Syrische oppositie. Daar worden nu de bombardementen op uitgevoerd.
Het conflict in Syrië begon in 2011 met protesten tegen president Assad die uitmondden in een jarenlange oorlog. Daarbij zijn honderdduizenden doden gevallen en miljoenen mensen op de vlucht geslagen.
Het leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië heroverd, maar een deel in het noorden, grenzend aan Turkije, is nog steeds in handen van gewapende oppositiegroepen, waaronder jihadistische strijders.
https://nos.nl/l/2493061
**Nabestaanden dankbaar voor steun na schietpartij Rotterdam**
De nabestaanden van de moeder en dochter die vorige week omkwamen bij de schietpartij in Rotterdam, zijn dankbaar voor alle steun en medeleven die zij hebben gekregen. Dat laten ze weten in een verklaring.
"We hebben afgelopen week met eigen ogen gezien en gemerkt hoe zeer het overlijden van onze geliefde Marlous en Romy ook anderen aangrijpt", schrijft de familie van de 39-jarige moeder en haar 14-jarige dochter. "Niet alleen op indrukwekkende wijze bij de woning, waar vele honderden knuffels, bloemstukken en kunstwerkjes zijn neergelegd, maar ook op andere lieve manieren zoals de crowdfunding door Romy's collega."
"Al die uitingen laten ons niet onberoerd. We zijn erg erkentelijk voor die steun", aldus de nabestaanden.
Afscheid
Hoewel de uitvaart van de moeder en dochter in besloten kring plaatsvindt, willen de nabestaanden toch anderen de kans geven om afscheid te nemen. Zondagmiddag vindt daarom een doorloopcondoleance plaats in het Maaspodium in Rotterdam. Mensen mogen langs de gesloten kisten lopen en er is de mogelijkheid om schriftelijk te condoleren.
Marlous en haar dochter Romy werden vorige week neergeschoten in hun huis aan het Heiman Dullaertplein. De vrouw overleed ter plekke, haar dochter overleed later aan haar verwondingen.
In het Erasmus MC werd op dezelfde dag de 43-jarige docent en huisarts Jurgen Damen doodgeschoten. Verdachte Fouad L. zit voorlopig vast op verdenking voor de drie moorden.
https://nos.nl/l/2493056
**Nabestaanden dankbaar voor steun na schietpartij Rotterdam**
De nabestaanden van de moeder en dochter die vorige week omkwamen bij de schietpartij in Rotterdam, zijn dankbaar voor alle steun en medeleven die zij hebben gekregen. Dat laten ze weten in een verklaring.
"We hebben afgelopen week met eigen ogen gezien en gemerkt hoe zeer het overlijden van onze geliefde Marlous en Romy ook anderen aangrijpt", schrijft de familie van de 39-jarige moeder en haar 14-jarige dochter. "Niet alleen op indrukwekkende wijze bij de woning, waar vele honderden knuffels, bloemstukken en kunstwerkjes zijn neergelegd, maar ook op andere lieve manieren zoals de crowdfunding door Romy's collega."
"Al die uitingen laten ons niet onberoerd. We zijn erg erkentelijk voor die steun", aldus de nabestaanden.
Afscheid
Hoewel de uitvaart van de moeder en dochter in besloten kring plaatsvindt, willen de nabestaanden toch anderen de kans geven om afscheid te nemen. Zondagmiddag vindt daarom een doorloopcondoleance plaats in het Maaspodium in Rotterdam. Mensen mogen langs de gesloten kisten lopen en er is de mogelijkheid om schriftelijk te condoleren.
Marlous en haar dochter Romy werden vorige week neergeschoten in hun huis aan het Heiman Dullaertplein. De vrouw overleed ter plekke, haar dochter overleed later aan haar verwondingen.
In het Erasmus MC werd op dezelfde dag de 43-jarige docent en huisarts Jurgen Damen doodgeschoten. Verdachte Fouad L. zit voorlopig vast op verdenking voor de drie moorden.
Bekijk hier een reconstructie van de gebeurtenissen in Rotterdam:
https://nos.nl/l/2493056
**Oekraïens dorp rouwt om doden na aanval: 'Uit elk gezin was wel iemand aanwezig'**
Een nachtmerrie. Zo noemt een hulpverlener de situatie in het dorp Hroza waar gisteren een raket insloeg. Reddingswerkers hebben tot in de late avond lichamen geborgen, vandaag rouwt het dorp van 300 inwoners om de 51 slachtoffers.
De aanval op Hroza was de dodelijkste van de afgelopen maanden. Van de getroffen supermarkt en een naastgelegen café zijn niets over.
In het café waren zo'n zestig mensen bijeen voor de uitvaart van een Oekraïense militair. Die was kort daarvoor in Hroza herbegraven, nadat hij eerder een eenvoudig tijdelijk graf had gekregen. Volgens een hulpverlener die de Oekraïense publieke omroep heeft gesproken, zijn de meeste lichamen gevonden rond een altaar waar de militair en andere oorlogsslachtoffers werden geëerd.
Volgens Oekraïense bronnen waren alleen burgers bij de herdenking. Onder de doden zijn de weduwe van de herbegraven militair, zijn zoon en diens vrouw. Ook werd een jongetje van 6 gedood.
In de video vertelt een nabestaande wat er is gebeurd. Volgens onderzoekers kan identificatie van doden soms alleen met dna-onderzoek:
Lichamen van slachtoffers werden bij elkaar gelegd rond een speeltuin. Sommige lichamen zijn verminkt. Op foto's is te zien dat niet alle doden waren afgedekt; sommigen lagen open en bloot op het gras.
Naast een schommel en een draaimolen probeerden inwoners van Hroza de doden te identificeren. Een lokale politiefunctionaris zegt dat de identificatie soms alleen kan met dna-technieken, omdat van lichamen alleen resten zijn gevonden.
Iedereen in het dorp heeft wel iemand verloren of kent een van de gewonden. In Hroza woonden ooit 330 mensen, maar veel van waren na het uitbreken van de oorlog vertrokken.
"Uit ieder gezin was wel iemand aanwezig bij de herdenking", zei de Oekraïense minister Klymenko. Volgens hem is de aanval bewust uitgevoerd rond lunchtijd. "Om zoveel mogelijk slachtoffers te maken".
'Verdomde racisten'
Volgens Klymenko zit Rusland achter de aanval. Russische eenheden zouden een Iskander-raket op het dorp hebben afgevuurd. Ook president Zelensky wees gisteren onmiddellijk naar Rusland en sprak van een "wrede Russische misdaad". Moskou heeft nog niets gezegd over de aanval.
Persbureau Reuters sprak een nabestaande, Oleksander Moechovaty. Hij is woedend. "Mijn moeder, mijn broer en mijn schoonzus zijn dood. Ik wil dat die verdomde racisten uitsterven."
De man denkt dat de daders zijn getipt over de bijeenkomst na de uitvaart. "Iemand heeft ons verraden. Het was een precieze aanval. Hij landde midden in het café."
https://nos.nl/l/2493043
**Oekraïens dorp rouwt om doden na aanval: 'Uit elk gezin was wel iemand aanwezig'**
Een nachtmerrie. Zo noemt een hulpverleners de situatie in het dorp Hroza waar gisteren een raket insloeg. Reddingswerkers hebben tot in de late avond lichamen geborgen, vandaag rouwt het dorp van 300 inwoners om de 51 slachtoffers.
De aanval op Hroza was de dodelijkste van de afgelopen maanden. Van de getroffen supermarkt en een naastgelegen café zijn niets over.
In het café waren zo'n zestig mensen bijeen voor de uitvaart van een Oekraïense militair. Die was kort daarvoor in Hroza herbegraven, nadat hij eerder een eenvoudig tijdelijk graf had gekregen. Volgens een hulpverlener die de Oekraïense publieke omroep heeft gesproken, zijn de meeste lichamen gevonden rond een altaar waar de militair en andere oorlogsslachtoffers werden geëerd.
Volgens Oekraïense bronnen waren alleen burgers bij de herdenking. Onder de doden zijn de weduwe van de herbegraven militair, zijn zoon en diens vrouw. Ook werd een jongetje van 6 gedood.
In de video vertelt een nabestaande wat er is gebeurd. Volgens onderzoekers kan identificatie van doden soms alleen met dna-onderzoek:
Lichamen van slachtoffers werden bij elkaar gelegd rond een speeltuin. Sommige lichamen zijn verminkt. Op foto's is te zien dat niet alle doden waren afgedekt; sommigen lagen open en bloot op het gras.
Naast een schommel en een draaimolen probeerden inwoners van Hroza de doden te identificeren. Een lokale politiefunctionaris zegt dat de identificatie soms alleen kan met dna-technieken, omdat van lichamen alleen resten zijn gevonden.
Iedereen in het dorp heeft wel iemand verloren of kent een van de gewonden. In Hroza woonden ooit 330 mensen, maar veel van waren na het uitbreken van de oorlog vertrokken.
"Uit ieder gezin was wel iemand aanwezig bij de herdenking", zei de Oekraïense minister Klymenko. Volgens hem is de aanval bewust uitgevoerd rond lunchtijd. "Om zoveel mogelijk slachtoffers te maken".
'Verdomde racisten'
Volgens Klymenko zit Rusland achter de aanval. Russische eenheden zouden een Iskander-raket op het dorp hebben afgevuurd. Ook president Zelensky wees gisteren onmiddellijk naar Rusland en sprak van een "wrede Russische misdaad". Moskou heeft nog niets gezegd over de aanval.
Persbureau Reuters sprak een nabestaande, Oleksander Moechovaty. Hij is woedend. "Mijn moeder, mijn broer en mijn schoonzus zijn dood. Ik wil dat die verdomde racisten uitsterven."
De man denkt dat de daders zijn getipt over de bijeenkomst na de uitvaart. "Iemand heeft ons verraden. Het was een precieze aanval. Hij landde midden in het café."
https://nos.nl/l/2493043
**Oekraïens dorp rouwt om doden na aanval: 'Uit elk gezin was wel iemand aanwezig'**
Een nachtmerrie. Zo noemt een hulpverlener de situatie in het dorp Hroza waar gisteren een raket insloeg. Reddingswerkers hebben tot in de late avond lichamen geborgen, vandaag rouwt het dorp van 300 inwoners om de 51 slachtoffers.
De aanval op Hroza was de dodelijkste van de afgelopen maanden. Van de getroffen supermarkt en een naastgelegen café is niets over.
In het café waren zo'n zestig mensen bijeen voor de uitvaart van een Oekraïense militair. Die was kort daarvoor in Hroza herbegraven, nadat hij eerder een eenvoudig tijdelijk graf had gekregen. Volgens een hulpverlener die de Oekraïense publieke omroep heeft gesproken, zijn de meeste lichamen gevonden rond een altaar waar de militair en andere oorlogsslachtoffers werden geëerd.
Volgens Oekraïense bronnen waren alleen burgers bij de herdenking. Onder de doden zijn de weduwe van de herbegraven militair, zijn zoon en diens vrouw. Ook werd een jongetje van 6 gedood.
In de video vertelt een nabestaande wat er is gebeurd. Volgens onderzoekers kan identificatie van doden soms alleen met dna-onderzoek:
Lichamen van slachtoffers werden bij elkaar gelegd rond een speeltuin. Sommige lichamen zijn verminkt. Op foto's is te zien dat niet alle doden waren afgedekt; sommigen lagen open en bloot op het gras.
Naast een schommel en een draaimolen probeerden inwoners van Hroza de doden te identificeren. Een lokale politiefunctionaris zegt dat de identificatie soms alleen kan met dna-technieken, omdat van lichamen alleen resten zijn gevonden.
Iedereen in het dorp heeft wel iemand verloren of kent een van de gewonden. In Hroza woonden ooit 330 mensen, maar veel van waren na het uitbreken van de oorlog vertrokken.
"Uit ieder gezin was wel iemand aanwezig bij de herdenking", zei de Oekraïense minister Klymenko. Volgens hem is de aanval bewust uitgevoerd rond lunchtijd. "Om zoveel mogelijk slachtoffers te maken".
'Verdomde racisten'
Volgens Klymenko zit Rusland achter de aanval. Russische eenheden zouden een Iskander-raket op het dorp hebben afgevuurd. Ook president Zelensky wees gisteren onmiddellijk naar Rusland en sprak van een "wrede Russische misdaad". Moskou heeft nog niets gezegd over de aanval.
Persbureau Reuters sprak een nabestaande, Oleksander Moechovaty. Hij is woedend. "Mijn moeder, mijn broer en mijn schoonzus zijn dood. Ik wil dat die verdomde racisten uitsterven."
De man denkt dat de daders zijn getipt over de bijeenkomst na de uitvaart. "Iemand heeft ons verraden. Het was een precieze aanval. Hij landde midden in het café."
https://nos.nl/l/2493043
**Rugzakken van bootvluchtelingen spoelen aan op Texel**
Strandjutters op Texel vinden steeds vaker rugzakken met persoonlijke bezittingen van bootvluchtelingen. Jutter Maarten Brugge probeert te achterhalen wat de eigendommen vertellen over de gevluchte mensen.
Het gaat om bezittingen van mensen die proberen vanaf de westkust van Frankrijk over te steken naar Engeland. Volgens cijfers van de Britse regering waren dat de afgelopen vijf jaar meer dan 100.000 migranten. "De Engelse kustwacht pikt de mensen op, brengt ze aan land, maar laat de bootjes drijven", aldus Brugge.
De persoonlijke spullen uit de bootjes drijven mee met de stroming en spoelen dus ook aan in Nederland. "Als de wind westelijk is, zoals de afgelopen dagen, weet ik al dat de kans heel groot is dat er spullen zijn aangespoeld van vluchtelingen: reddingsvesten, schoenen, rugtassen. Soms vol met spullen. Gisteren zat er een pakje paracetamol, natte pleisters en een tandenborstel in", vertelt Brugge aan NH Nieuws.
"Zo vaak vinden we wat. Eigenlijk altijd wel iets als ik op het strand kom", zegt Maarten Brugge. "We hebben er zelfs maar een nieuwe term voor bedacht: vluchtelingentasjes."
De Texelaar probeert soms uit te zoeken waar de bezittingen vandaan komen, zoals bij de tandenborstel die hij gisteren vond. "Het blijkt er een uit Italië. Een militaire tandenborstel. Dus ik stel me dan zo voor dat mensen eerst naar Italië zijn gevlucht en daar in een kamp deze hebben gekregen."
Zolang er geen documenten of paspoorten in de tassen zitten, mag hij zelf weten wat hij met de spullen doet. "De spullen hebben honderden kilometers gedreven, maar zijn soms nog in goede staat. Ik heb thuis zes rugtassen die ik gebruik."
Maar Maarten houdt tijdens zijn rondje strand ook steeds vaker rekening met een andere vondst: dat er een keer een lichaam aanspoelt. Het gaat namelijk ook weleens mis op Het Kanaal.
"Ik heb nu al weleens dat ik in de verte wat groots zie liggen en denk: oeh, shit. Maar dan blijkt het gelukkig een stuk hout of visnet te zijn."
https://nos.nl/l/2493041
**Leger VS schiet Turkse drone neer in Syrië**
In het noorden van Syrië heeft het Amerikaanse leger een bewapende Turkse drone neergehaald die zich op minder dan een halve kilometer van de Amerikaanse strijdkrachten bevond.
Volgens Pentagon-woordvoerder Patrick Ryder voerden drones aanvallen uit op nabijgelegen Koerdische doelen in Syrië als vergelding voor een zelfmoordaanslag zondag in de Turkse hoofdstad Ankara. Daarbij raakten twee agenten lichtgewond. De aanslag is opgeëist door de Koerdische beweging PKK.
Het neerhalen van de drone is opmerkelijk omdat de VS en Turkije allebei lid zijn van de NAVO. De beslissing om de bewapende drone van een bondgenoot neer te halen werd volgens Ryder genomen op basis van het recht op zelfverdediging. Ryder zei verder dat er geen aanwijzingen waren dat Turkije opzettelijk Amerikaanse troepen aanviel.
Meerdere keren gebeld
Voorafgaand aan het uitschakelen van de drone zou er meerdere keren zijn gebeld naar het Turkse leger met het verzoek de drone weg te halen. In die gesprekken was ook gewaarschuwd dat Amerika zou ingrijpen als de drone niet zou weggaan, zeggen anonieme overheidsbronnen tegen persbureau AP.
Turkije heeft niet gereageerd op het neerschieten van de drone. Volgens Koerdische bronnen zijn door de Turkse aanvallen in Syrië donderdag tenminste negen mensen gedood.
In Syrië zijn circa 900 Amerikaanse militairen gestationeerd om terreurgroep IS te bestrijden.
https://nos.nl/l/2493024
**Leger VS schiet Turkse drone neer in Syrië**
In het noorden van Syrië heeft het Amerikaanse leger een bewapende Turkse drone neergehaald die zich op minder dan een halve kilometer van de Amerikaanse strijdkrachten bevond.
Volgens Pentagon-woordvoerder Patrick Ryder voerden drones aanvallen uit op nabijgelegen Koerdische doelen in Syrië als vergelding voor een zelfmoordaanslag zondag in de Turkse hoofdstad Ankara. Daarbij raakten twee agenten lichtgewond. De aanslag is opgeëist door de Koerdische beweging PKK.
Het komt zelden voor dat twee NAVO-leden geweld gebruiken tegen elkaar. De beslissing om de bewapende drone van een bondgenoot neer te halen werd volgens Ryder genomen op basis van het recht op zelfverdediging. Ryder zei verder dat er geen aanwijzingen waren dat Turkije opzettelijk Amerikaanse troepen aanviel.
Meerdere keren gebeld
Voorafgaand aan het uitschakelen van de drone zou er meerdere keren zijn gebeld naar het Turkse leger met het verzoek de drone weg te halen. In die gesprekken was ook gewaarschuwd dat Amerika zou ingrijpen als de drone niet zou weggaan, zeggen anonieme overheidsbronnen tegen persbureau AP.
Turkije heeft niet gereageerd op het neerschieten van de drone. Volgens Koerdische bronnen zijn door de Turkse aanvallen in Syrië donderdag tenminste negen mensen gedood.
In Syrië zijn circa 900 Amerikaanse militairen gestationeerd om terreurgroep IS te bestrijden.
https://nos.nl/l/2493024
**Twee aanhoudingen nadat wapen afging in trein Rotterdam**
In Rotterdam zijn twee mannen aangehouden na een schietincident in een trein op station Rotterdam Centraal. Ze waren betrokken bij een ruzie die uitmondde in een vechtpartij, meldt de politie. Daarbij is mogelijk een vuurwapen op de grond gevallen en afgegaan.
De mannen, beiden 18 jaar, zijn daarna de trein uitgestapt en weggerend, maar konden toch worden opgepakt. De politie zoekt nog naar andere verdachten en vraagt getuigen zich te melden.
Bij het incident is niemand gewond geraakt, maar dat had volgens de Rotterdamse politie ook heel anders kunnen aflopen.
https://nos.nl/l/2493023
**ME'er bewusteloos na geweld door Legia-aanhangers in Alkmaar**
In de aanloop naar de wedstrijd AZ-Legia Warschau hebben aanhangers van de Poolse voetbalclub de toegangspoort van het stadion in Alkmaar bestormd. Daarbij is één ME'er bewusteloos geraakt. De gewonde ME'er is behandeld en kon daarna niet verder werken.
De mobiele eenheid wist de bestorming niet te voorkomen, vanwege het heftige geweld dat tegen stewards en de politie werd gebruikt, meldt de politie. De ME heeft traangas ingezet. De Legia-aanhangers wisten een aantal wapenstokken en pepperspray van de ME afhandig te maken.
Een aantal bezoekers wist vanwege de onrust zonder kaartje of controle van de toegangsbewijzen het stadion binnen te komen.
https://nos.nl/l/2493021
**Twee arrestaties na wedstrijd AZ-Legia Warschau, mogelijk Poolse spelers**
Na afloop van de wedstrijd AZ-Legia Warschau zijn twee mensen gearresteerd. Volgens Poolse media gaat het om twee spelers van Legia Warschau.
In de aanloop naar de wedstrijd was het ook al onrustig. Aanhangers van de Poolse voetbalclub hebben de toegangspoort van het stadion in Alkmaar bestormd, meldt de politie. Daarbij is één ME'er bewusteloos geraakt. De gewonde ME'er is behandeld en kon daarna niet verder werken.
De mobiele eenheid wist de bestorming niet te voorkomen, vanwege het heftige geweld dat tegen stewards en de politie werd gebruikt, meldt de politie. De ME heeft traangas ingezet. De Legia-aanhangers wisten een aantal wapenstokken en pepperspray van de ME afhandig te maken.
Een aantal bezoekers wist vanwege de onrust zonder kaartje of controle van de toegangsbewijzen het stadion binnen te komen.
Uit de bus gehaald
Na afloop werden volgens Poolse media de spelers en staf van de club door de politie tegengehouden toen ze het stadion wilden verlaten. Daarbij ontstonden schermutselingen en de politie zou een ultimatum hebben gesteld. De twee spelers moesten uit de bus komen en mee naar het bureau of de hele bus zou worden leeggehaald.
https://nos.nl/l/2493021
**Twee arrestaties na wedstrijd AZ-Legia Warschau, mogelijk Poolse spelers**
Na afloop van de wedstrijd AZ-Legia Warschau zijn twee mensen gearresteerd meldt persbureau ANP. Volgens Poolse media gaat het om twee spelers van Legia Warschau.
In de aanloop naar de wedstrijd was het ook al onrustig. Aanhangers van de Poolse voetbalclub hebben de toegangspoort van het stadion in Alkmaar bestormd, meldt de politie. Daarbij is één ME'er bewusteloos geraakt. De gewonde ME'er is behandeld en kon daarna niet verder werken.
De mobiele eenheid wist de bestorming niet te voorkomen, vanwege het heftige geweld dat tegen stewards en de politie werd gebruikt, meldt de politie. De ME heeft traangas ingezet. De Legia-aanhangers wisten een aantal wapenstokken en pepperspray van de ME afhandig te maken.
Een aantal bezoekers wist vanwege de onrust zonder kaartje of controle van de toegangsbewijzen het stadion binnen te komen.
Uit de bus gehaald
Na afloop werden volgens Poolse media de spelers en staf van de club door de politie tegengehouden toen ze het stadion wilden verlaten. Daarbij ontstonden schermutselingen en de politie zou een ultimatum hebben gesteld. De twee spelers moesten uit de bus komen en mee naar het bureau of de hele bus zou worden leeggehaald.
https://nos.nl/l/2493021
**De Jonge verwijt FVD-Kamerlid 'reinste complotretoriek', 'ondermijnt rechtsstaat'**
Het referendumvoorstel van Forum voor Democratie heeft zware kritiek gekregen van het kabinet. Demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken, die namens het kabinet in een Kamerdebat reageerde op het wetsvoorstel, uitte ernstige bezwaren tegen de verdediging van FvD. Kamerlid Gideon van Meijeren noemde een referendum nodig omdat de overheid niet te vertrouwen en corrupt is.
De Jonge reageerde: "Je reinste complotretoriek. En dat is dus het kleurbad waarin dit initiatiefwetsvoorstel is komen te liggen. En dat in deze zaal, op het belangrijkste podium van het land, hier in midden deze Tweede Kamer."
De Jonge verwijt FvD-Kamerlid Van Meijeren het verspreiden van "totale onzin die niet onschuldig is" in de Tweede Kamer. Hij verwijst naar uitspraken van Van Meijeren vorige week in een debat over een FVD-plan om een raadgevend referendum in te voeren naar Zwitsers model.
Corruptie
De Jonge, sinds begin september ook minister van Binnenlandse Zaken en verantwoordelijk voor de democratische rechtsstaat, greep het debat over het referendum aan om te waarschuwen voor het gedachtegoed van Forum voor Democratie. Aan het eind van het debat sprak De Jonge zijn grote ongenoegen uit over de teksten van het FvD-Kamerlid. "Hij (Van Meijeren, red.) sprak over corruptie in het parlement, de regering en de rechtelijke macht. We zouden leven in een postdemocratisch tijdperk en bewegen richting een totalitaire staat", aldus De Jonge.
Het is niet gebruikelijk dat een minister het woord neemt om kritiek te uiten op het gedachtegoed van een politieke partij. Maar De Jonge vindt het als minister van Binnenlandse Zaken zijn taak om Kamerleden aan te spreken als zij, in zijn ogen, de democratische rechtsstaat in diskrediet brengen.
Indoctrinatie
De CDA-minister vindt het ook onacceptabel dat het Forum-Kamerlid sprak over "ontmenselijking", "uitsluiting en onteigening onder valse voorwendselen", "buitensporig politieoptreden", "de inzet van het leger tegen weerloze burgers" en "door de staat opgedrongen seksuele indoctrinatie en ideologieën".
"Je kunt zeggen: het is totale onzin en dat is het ook. Maar het is ook onzin die niet onschuldig is", benadrukte De Jonge vanavond. "Het kan ondermijnend zijn voor de democratische rechtsstaat." Hij vindt het referendumplan van Forum niet goed, omdat het veel te veel gebaseerd is op het complotdenken van die partij.
Haatberichten
Volgens de minister worden ambtenaren, rechters, volksvertegenwoordigers en bestuurders verdacht gemaakt. En dat heeft gevolgen, weet De Jonge. "Het biedt een onaanzienlijke groep mensen een legitimatie voor gescheld en haatberichten op internet en erger." De minister zegt het niet expliciet, maar lijkt hiermee te verwijzen naar de toenemende bedreigingen aan het adres van politici en de aangescherpte beveiliging van die politici.
De minister zegt dat hij heeft getwijfeld of hij deze kritiek op de FvD-uitspraken zou uiten, omdat er dan ook meer aandacht aan wordt gegeven. De Jonge vindt echter dat de Forum-opvattingen in de Tweede Kamer niet onweersproken moeten blijven. "Het is noodzakelijk om geen zuurstof te geven aan dit soort pyromanenpolitiek".
Wegwuiven
Van Meijeren vindt dat de minister inhoudelijk moet ingaan op zijn opmerkingen in plaats van ze "gemakzuchtig weg te wuiven als complottheorie". De Jonge is op dat verzoek niet ingegaan, omdat hij het FvD-gedachtegoed geen podium wil geven.
https://nos.nl/l/2493020
**De Jonge verwijt FVD-Kamerlid 'reinste complotretoriek', 'ondermijnt rechtsstaat'**
Het referendumvoorstel van Forum voor Democratie heeft zware kritiek gekregen van het kabinet. Demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken, die namens het kabinet in een Kamerdebat reageerde op het wetsvoorstel, uitte ernstige bezwaren tegen de verdediging van FvD. Kamerlid Gideon van Meijeren noemde een referendum nodig omdat de overheid niet te vertrouwen en corrupt is.
De Jonge reageerde: "Je reinste complotretoriek. En dat is dus het kleurbad waarin dit initiatiefwetsvoorstel is komen te liggen. En dat in deze zaal, op het belangrijkste podium van het land, hier in midden deze Tweede Kamer."
De Jonge verwijt FvD-Kamerlid Van Meijeren het verspreiden van "totale onzin die niet onschuldig is" in de Tweede Kamer. Hij verwijst naar uitspraken van Van Meijeren vorige week in een debat over een FVD-plan om een raadgevend referendum in te voeren naar Zwitsers model.
Corruptie
De Jonge, sinds begin september ook minister van Binnenlandse Zaken en verantwoordelijk voor de democratische rechtsstaat, greep het debat over het referendum aan om te waarschuwen voor het gedachtegoed van Forum voor Democratie. Aan het eind van het debat sprak De Jonge zijn grote ongenoegen uit over de teksten van het FvD-Kamerlid. "Hij sprak over corruptie in het parlement, de regering en de rechtelijke macht. We zouden leven in een postdemocratisch tijdperk en, hij zegt het echt, bewegen richting een totalitaire staat", herhaalde De Jonge de woorden van Van Meijeren.
Het is niet gebruikelijk dat een minister het woord neemt om kritiek te uiten op het gedachtegoed van een politieke partij. Maar De Jonge vindt het als minister van Binnenlandse Zaken zijn taak om Kamerleden aan te spreken als zij, in zijn ogen, de democratische rechtsstaat in diskrediet brengen.
Indoctrinatie
De CDA-minister vindt het ook onacceptabel dat het Forum-Kamerlid sprak over "ontmenselijking", "uitsluiting en onteigening onder valse voorwendselen", "buitensporig politieoptreden", "de inzet van het leger tegen weerloze burgers" en "door de staat opgedrongen seksuele indoctrinatie en ideologieën".
"Je kunt zeggen: het is totale onzin en dat is het ook. Maar het is ook onzin die niet onschuldig is", benadrukte De Jonge vanavond. "Het kan ondermijnend zijn voor de democratische rechtsstaat." Hij vindt het referendumplan van Forum niet goed, omdat het veel te veel gebaseerd is op het complotdenken van die partij.
Haatberichten
Volgens de minister worden ambtenaren, rechters, volksvertegenwoordigers en bestuurders verdacht gemaakt. En dat heeft gevolgen, weet De Jonge. "Het biedt een onaanzienlijke groep mensen een legitimatie voor gescheld en haatberichten op internet en erger." De minister zegt het niet expliciet, maar lijkt hiermee te verwijzen naar de toenemende bedreigingen aan het adres van politici en de aangescherpte beveiliging van die politici.
De minister zegt dat hij heeft getwijfeld of hij deze kritiek op de FvD-uitspraken zou uiten, omdat er dan ook meer aandacht aan wordt gegeven. De Jonge vindt echter dat de Forum-opvattingen in de Tweede Kamer niet onweersproken moeten blijven. "Het is noodzakelijk om geen zuurstof te geven aan dit soort pyromanenpolitiek".
Wegwuiven
Van Meijeren vindt dat de minister inhoudelijk moet ingaan op zijn opmerkingen in plaats van ze "gemakzuchtig weg te wuiven als complottheorie". De Jonge is op dat verzoek niet ingegaan, omdat hij het FvD-gedachtegoed geen podium wil geven.
https://nos.nl/l/2493020
**De Jonge verwijt FVD-Kamerlid 'reinste complotretoriek', 'ondermijnt rechtsstaat'**
Het referendumvoorstel van Forum voor Democratie heeft zware kritiek gekregen van het kabinet. Demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken, die namens het kabinet in een Kamerdebat reageerde op het wetsvoorstel, uitte ernstige bezwaren tegen de verdediging van FvD. Kamerlid Gideon van Meijeren noemde een referendum nodig omdat de overheid niet te vertrouwen en corrupt is.
De Jonge reageerde: "Je reinste complotretoriek. En dat is dus het kleurbad waarin dit initiatiefwetsvoorstel is komen te liggen. En dat in deze zaal, op het belangrijkste podium van het land, hier midden in deze Tweede Kamer."
De Jonge verwijt FvD-Kamerlid Van Meijeren het verspreiden van "totale onzin die niet onschuldig is" in de Tweede Kamer. Hij verwijst naar uitspraken van Van Meijeren vorige week in een debat over een FvD-plan om een raadgevend referendum in te voeren naar Zwitsers model.
Corruptie
De Jonge, sinds begin september ook minister van Binnenlandse Zaken en verantwoordelijk voor de democratische rechtsstaat, greep het debat over het referendum aan om te waarschuwen voor het gedachtegoed van Forum voor Democratie. Aan het eind van het debat sprak De Jonge zijn grote ongenoegen uit over de teksten van het FvD-Kamerlid. "Hij sprak over corruptie in het parlement, de regering en de rechterlijke macht. We zouden leven in een postdemocratisch tijdperk en, hij zegt het echt, bewegen richting een totalitaire staat", herhaalde De Jonge de woorden van Van Meijeren.
Het is niet gebruikelijk dat een minister het woord neemt om kritiek te uiten op het gedachtegoed van een politieke partij. Maar De Jonge vindt het als minister van Binnenlandse Zaken zijn taak om Kamerleden aan te spreken als zij, in zijn ogen, de democratische rechtsstaat in diskrediet brengen.
Indoctrinatie
De CDA-minister vindt het ook onacceptabel dat het Forum-Kamerlid sprak over "ontmenselijking", "uitsluiting en onteigening onder valse voorwendselen", "buitensporig politieoptreden", "de inzet van het leger tegen weerloze burgers" en "door de staat opgedrongen seksuele indoctrinatie en ideologieën".
"Je kunt zeggen: het is totale onzin en dat is het ook. Maar het is ook onzin die niet onschuldig is", benadrukte De Jonge vanavond. "Het kan ondermijnend zijn voor de democratische rechtsstaat." Hij vindt het referendumplan van Forum niet goed, omdat het veel te veel gebaseerd is op het complotdenken van die partij.
Haatberichten
Volgens de minister worden ambtenaren, rechters, volksvertegenwoordigers en bestuurders verdacht gemaakt. En dat heeft gevolgen, weet De Jonge. "Het biedt een onaanzienlijke groep mensen een legitimatie voor gescheld en haatberichten op internet en erger." De minister zegt het niet expliciet, maar lijkt hiermee te verwijzen naar de toenemende bedreigingen aan het adres van politici en de aangescherpte beveiliging van die politici.
De minister zegt dat hij heeft getwijfeld of hij deze kritiek op de FvD-uitspraken zou uiten, omdat er dan ook meer aandacht aan wordt gegeven. De Jonge vindt echter dat de Forum-opvattingen in de Tweede Kamer niet onweersproken moeten blijven. "Het is noodzakelijk om geen zuurstof te geven aan dit soort pyromanenpolitiek".
Wegwuiven
Van Meijeren vindt dat de minister inhoudelijk moet ingaan op zijn opmerkingen in plaats van ze "gemakzuchtig weg te wuiven als complottheorie". De Jonge is op dat verzoek niet ingegaan, omdat hij het FvD-gedachtegoed geen podium wil geven.
https://nos.nl/l/2493020
**Extinction Rebellion schort acties A12 tijdelijk op **
Extinction Rebellion stopt voorlopig met de dagelijkse acties op de A12. De protestgroep schort de acties op omdat in de Tweede Kamer een motie is ingediend om fossiele subsidies af te bouwen, bevestigt een woordvoerder aan de NOS.
Komende dinsdag stemmen Tweede Kamerleden over de motie van GroenLinks en D66. Mocht die het niet halen, dan wil Extinction Rebellion de Utrechtsebaan in Den Haag opnieuw blokkeren. "Als de motie niet wordt aangenomen, komen we terug met nog veel meer", meldt de actiegroep in een persbericht.
Ook als de motie het wel haalt, zijn nieuwe acties niet uitgesloten, schrijft de beweging. "Als de motie wordt aangenomen, bekijken we deze kritisch. Als de voorwaarden niet goed genoeg zijn, beraden we ons op volgende stappen."
De klimaatactiegroep heeft 27 dagen lang iedere dag actiegevoerd op de A12. Daarbij werd door de politie ingegrepen met een waterkanon en werden soms honderden arrestaties verricht.
https://nos.nl/l/2493008
**Schietongeval in Afghanistan was te voorkomen, oordeelt inspectie**
In januari 2021 raakte een Nederlandse militair ernstig gewond bij een schietincident in Mazar-e-Sharif, in Afghanistan. Bijna drie jaar later concludeert de Inspectie Veiligheid Defensie dat het voorval in kamp Marmal "niet onafwendbaar" was.
Om tot dat oordeel te komen heeft de Inspectie een reconstructie van de zaak gemaakt. Daaruit blijkt dat op verschillende momenten extra checks uitgevoerd hadden moeten worden. Volgens de Inspectie ontbrak op het moment van het ongeval een specialist die de verantwoordelijke commandant kon helpen "met kennis, inzichten en advies op het gebied van veiligheid en risicobeheersing". Daarnaast was er onvoldoende toezicht en ondersteuning vanuit Den Haag.
Voor de toekomst pleit de inspectie niet voor een "reeks maatregelen en regels, want die zijn er al". Wel moet er meer tijd en aandacht worden besteed aan risico's.
Verwisseld
Bij het schietincident werden zogeheten blanks, oefenpatronen die trainingen realistischer maken, verwisseld met scherpe munitie. Dat kon gebeuren doordat de scherpe patronen onbedoeld op de achterbank van een van de voertuigen op het oefenterrein terechtkwamen.
De schutter gebruikte onbedoeld een magazijn dat niet met oefenpatronen, maar scherpe munitie was gevuld. Dat er een risico was op verwisseling werd vooraf niet goed onderkend, zegt de inspectie.
Het ministerie van Defensie neemt de aanbevelingen van de inspectie over. "Wij betreuren dat deze ongevallen hebben plaatsgevonden en leven mee met de slachtoffers", schrijven minister Ollongren en staatssecretaris Van der Maat in een brief aan de Tweede Kamer.
Mondingsstoppen
In die brief staat dat Defensie zich inspant om veiligheidsbewustzijn uit te dragen en te vergroten. Defensie heeft in 2021 een e-training ontwikkeld met het doel militairen meer veiligheidsbewust te maken. Naar aanleiding van het nieuwe rapport wordt die module geactualiseerd en herzien.
Daarnaast benoemen Ollongren en van der Maat dat in 2022 is besloten om met andere mondingsstoppen te gaan werken. De zogeheten 'safety-mondingsstoppen' kunnen scherpe munitie tegenhouden wanneer daar onbedoeld mee wordt geschoten, zoals in 2021 in Afghanistan gebeurde. Op dit moment loopt daarvoor nog een aanbesteding, Defensie is van plan om daarna zo snel mogelijk de nieuwe mondingsstoppen aan te schaffen.
https://nos.nl/l/2492999
**Honderd doden bij droneaanval op militaire academie Syrië**
Bij een droneaanval op een academie van het Syrische leger in de stad Homs zijn zeker honderd doden gevallen. De aanval kwam enkele minuten nadat de Syrische minister van Defensie een beëdigingsceremonie in het complex had verlaten. Dat meldt persbureau Reuters op basis van bronnen bij de Syrische overheid.
Onder de doden zijn zowel burgers als militairen, maakte het Syrische ministerie van Defensie bekend. Het ministerie beschuldigt "terreurgroepen" van de aanval. Tot nu toe heeft niemand de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist.
Na de beëdiging waren de aanwezigen naar een binnenplaats gegaan, waar de explosieven afgingen. "We weten niet waar het vandaan kwam", zegt een getuige tegen Reuters. "Overal lagen lijken." Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn ruim 125 mensen gewond geraakt.
Bombardementen op Idlib
De Syrische ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken kwamen na de aanval met verklaringen waarin ze zeiden hard terug te slaan. Regeringstroepen voerden vandaag zware bombardementen uit op Idlib, een bolwerk van de Syrische oppositie.
Het conflict in Syrië begon in 2011 met protesten tegen president Assad die uitmondden in een jarenlange oorlog waarbij honderdduizenden doden zijn gevallen en miljoenen zijn gevlucht.
Het leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië heroverd, maar een deel in het noorden, grenzend aan Turkije, is nog steeds in handen van gewapende oppositiegroepen, waaronder jihadistische strijders.
https://nos.nl/l/2492996
**Honderd doden bij droneaanval op militaire academie Syrië**
Bij een droneaanval op een academie van het Syrische leger in de stad Homs zijn zeker honderd doden gevallen. De aanval kwam enkele minuten nadat de Syrische minister van Defensie een beëdigingsceremonie in het complex had verlaten. Dat meldt persbureau Reuters op basis van bronnen bij de Syrische overheid.
Onder de doden zijn zowel burgers als militairen, maakte het Syrische ministerie van Defensie bekend. Het ministerie beschuldigt "terreurgroepen" van de aanval. Tot nu toe heeft niemand de verantwoordelijkheid opgeëist.
Na de beëdiging waren de aanwezigen naar een binnenplaats gegaan, waar de explosieven afgingen. "We weten niet waar het vandaan kwam", zegt een getuige tegen Reuters. "Overal lagen lijken." Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn ruim 125 mensen gewond geraakt.
Bombardementen op Idlib
De Syrische ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken kwamen na de aanval met verklaringen waarin ze zeiden hard terug te slaan. Regeringstroepen voerden vandaag zware bombardementen uit op Idlib, een bolwerk van de Syrische oppositie.
Het conflict in Syrië begon in 2011 met protesten tegen president Assad die uitmondden in een jarenlange oorlog waarbij honderdduizenden doden zijn gevallen en miljoenen zijn gevlucht.
Het leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië heroverd, maar een deel in het noorden, grenzend aan Turkije, is nog steeds in handen van gewapende oppositiegroepen, waaronder jihadistische strijders.
https://nos.nl/l/2492996
**Honderd doden bij droneaanval op militaire academie Syrië**
Bij een droneaanval op een academie van het Syrische leger in de stad Homs zijn zeker honderd doden gevallen. De aanval kwam enkele minuten nadat de Syrische minister van Defensie een beëdigingsceremonie in het complex had verlaten. Dat meldt persbureau Reuters op basis van bronnen bij de Syrische overheid.
Onder de doden zijn zowel burgers als militairen, maakte het Syrische ministerie van Defensie bekend. Het ministerie beschuldigt "terreurgroepen" van de aanval. Tot nu toe heeft niemand de verantwoordelijkheid opgeëist.
Na de beëdiging waren de aanwezigen naar een binnenplaats gegaan, waar de explosieven afgingen. "We weten niet waar het vandaan kwam", zegt een getuige tegen Reuters. "Overal lagen lijken." Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn ruim 125 mensen gewond geraakt.
De Syrische ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken kwamen na de aanval met verklaringen waarin ze zeiden hard terug te slaan. Regeringstroepen voerden vandaag zware bombardementen uit op Idlib, een bolwerk van de Syrische oppositie.
Het conflict in Syrië begon in 2011 met protesten tegen president Assad die uitmondden in een jarenlange oorlog waarbij honderdduizenden doden zijn gevallen en miljoenen zijn gevlucht.
Het leger van Assad heeft het grootste deel van Syrië heroverd, maar een deel in het noorden, grenzend aan Turkije, is nog steeds in handen van gewapende oppositiegroepen, waaronder jihadistische strijders.
https://nos.nl/l/2492996
**Enquêteverhoren klaar: hoe de jacht van de overheid op fraudeurs uit de hand liep**
"De waaromvraag, hoe hebben we het kunnen doen? Dat is mijn vraag ook." Met die woorden van ombudsman Reinier van Zutphen werden vandaag de openbare verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening besloten.
De afgelopen vier weken zijn zo'n veertig (oud-)politici, ambtenaren, slachtoffers en andere betrokkenen verhoord - en Mark Rutte twee keer. Uit de gesprekken rijst het beeld van een systeem dat mensen eenvoudig kon vermalen, dat niet makkelijk kon worden bijgestuurd en dat vooral werd opgetuigd vanwege het bééld dat er veel fraude was.
Het anti-fraudesysteem paste prima in de politieke tijdsgeest, blijkt uit de verhoren, die veel gingen over de periode vanaf ongeveer een decennium geleden. Toen werd de Fraudewet ingevoerd om misbruik van uitkeringen tegen te gaan. Die wet is een belangrijk richtpunt voor de enquêtecommissie.
De Fraudewet leidde ertoe dat mensen torenhoge boetes moesten betalen als ze te veel uitkering kregen doordat ze bijvoorbeeld verkeerde informatie hadden opgegeven. Het doel was fraudeurs aanpakken, maar veel goedbedoelende uitkeringsontvangers kwamen erdoor in de problemen. Boetes werden verrekend met uitkeringen, waardoor mensen in de praktijk geen inkomen meer hadden.
Omkieperende economie
Het was een tijd dat de economie aan het "omkieperen" was, haalde demissionair premier Rutte (VVD) de bankencrisis aan. Dat maakte het extra belangrijk om belastinggeld goed uit te geven. En dus om streng op te treden tegen misbruik ervan. Voormalig minister Henk Kamp van Sociale Zaken (VVD) wees op "gevoelens uit de samenleving" dat er werd gesjoemeld.
Concrete cijfers over ernstig toegenomen fraude waren er niet. De Raad van State zei in zijn advies over het voorstel van de Fraudewet niet overtuigd te zijn "dat de omvang van de fraude zodanig is toegenomen dat daarom een forse verzwaring van het sanctieregime nodig is".
De wet kwam er toch en uitkeringsinstantie UWV zag al snel de keerzijde. De uitvoerder was verplicht hoge boetes op te leggen, vertelde oud-bestuursvoorzitter Bruno Bruins, aan mensen die niet bezig waren "de boel te flessen". Het ging om mensen "in een wiebelige periode in hun leven" die net hun baan kwijt waren.
Nieuwsuur vatte een groot deel van de verhoren samen:
Maar foutjes in aanvragen moesten worden afgestraft, want de Fraudewet bood volgens de uitvoerders geen ruimte voor coulance. Maatwerk "kon en mocht niet", schetste oud-UWV-directeur Felix Kemperman het beleid. Kamp weersprak dat overigens. Naarmate verwijtbaarheid van een overtreding minder groot was, konden de uitvoerders wel degelijk een lagere of geen boete opleggen, zei hij.
Bij de politiek kwamen desondanks al snel signalen binnen dat de Fraudewet niet zou werken. CDA-Kamerlid Pieter Heerma herinnerde zich "boze ambtenaren" die te weinig ruimte voelden om mensen fatsoenlijk te helpen. "Het kon niet goed gaan met deze wet," zei oud-SP-Kamerlid Sadet Karabulut.
Daarna waren nog een ferme uitspraak van de Centrale Raad van Beroep en een snoeihard rapport van de Nationale Ombudsman nodig om de wet minder streng te maken. Te laat, erkende toenmalig minister Lodewijk Asscher (PvdA) van Sociale Zaken. Het was een slechte wet die hem "buikpijn" gaf, memoreerde hij.
De feedbackloop
Rutte kijkt daar anders naar. Dat er mensen gedupeerd zijn, is te betreuren, maar dat de wet na bijna twee jaar werd versoepeld, laat juist zien dat de "feedbackloop" werkt, zei de demissionair premier. Dat was niet het geval bij het toeslagenschandaal, een andere belangrijke kernpunt van de verhoren.
De affaire kwam drie jaar geleden ook aan bod in de de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag, die het einde van kabinet-Rutte III inluidde. Een aantal hoofdrolspelers van destijds was er dit keer weer. Zo herhaalde oud-staatssecretaris van Financiën Frans Weekers (VVD) voor de commissie dat de Bulgarenfraude een belangrijke aanjager was voor de fraudejacht. Er ontstond een "enorme druk" om toeslagenfraude aan te pakken.
'Wakker worden is werken'
Dus dat deed de dienst Toeslagen, hoewel daarvoor niet goed toegerust en onderbemand. Crux van het anti-fraudebeleid was dat toeslagen helemaal moesten worden terugbetaald als er iets niet klopte aan een aanvraag. Ook hier kon dat een onbedoeld klein foutje zijn, in een voor veel mensen ingewikkeld systeem.
Bij de kinderopvangtoeslag kon dat leiden tot terugvorderingen van tienduizenden euro's of meer, en dat had vaak desastreuze gevolgen. Overigens speelde die problematiek ook al voordat de Bulgarenfraude speelde.
Een van de slachtoffers vertelde dat zijn moeder een terugvordering kreeg van een ton. Milton Moreira Moreno ging op zijn veertiende aan de slag om bij te dragen. "Ik wist gewoon: wakker worden is werken", zei hij. "Ik wou niet werken. Maar als ik het niet had gedaan, dan hadden we niks. Geen eten, geen kleding, geen voetbal, niks.…
https://nos.nl/l/2492984
**Oekraïne: ruim 50 doden bij aanval op supermarkt en café**
Bij een Russische aanval op een supermarkt en een naastgelegen café in het noordoosten van Oekraïne zijn zeker 51 doden gevallen. Het is een van de dodelijkste aanvallen van de afgelopen maanden.
Onder de doden is een 6-jarige jongen, maakten de Oekraïense autoriteiten bekend. Er zijn ook zeker zeven gewonden, onder wie ook zeker één kind. Op beelden zijn lichamen onder het bloed te zien en reddingswerkers die tussen betonresten en verwrongen staal naar slachtoffers zoeken.
De aanval trof Hroza, een dorp met 3303 inwoners in de regio Charkiv, niet ver van Koepjansk. In het café bij de winkel waren op het moment zo'n zestig mensen bijeen voor een uitvaartdienst, maakte minister van Binnenlandse Zaken Ihor Klymenko bekend op de Oekraïense televisie.
Het was aanvankelijk niet duidelijk of het dorp door Russische artillerie of door een raket was getroffen. Volgens Oekraïne was het waarschijnlijk een Iskander-raket. Die ballistische raket heeft een bereik van 500 kilometer.
Het gebied waarin het getroffen dorp ligt, werd aan het begin van de oorlog door Rusland ingenomen en in september 2022 door Oekraïne heroverd. President Zelensky had het dinsdag nog bezocht om troepen te ontmoeten en door het Westen geleverde uitrusting te inspecteren.
'Russische misdaad'
Zelensky noemde de aanval op zijn Telegramkanaal "een wrede Russische misdaad". Hij is in Spanje, waar zo'n vijftig Europese leiders bijeen zijn voor een top. Hij dringt daar aan op hulp bij het versterken van de luchtverdediging. "In het bijzonder vanwege het beschermen van ons land tegen terreur, wij zullen het terrorisme beantwoorden."
Volgens de president is het versterken van de luchtafweer belangrijk omdat de winter nadert. Afgelopen winter voerde Rusland veel gerichte aanvallen uit op energiesystemen, waardoor er voortdurend stroomstoringen waren Oekraïne. Oekraïne is bang dat Rusland de aanvallen op stroominstallaties de komende tijd weer gaat opvoeren.
https://nos.nl/l/2492981
**Advies: stelsel schulden incasseren drastisch herzien**
Het is hoog tijd om het Nederlandse stelsel van schulden incasseren grondig te herzien. Dat stellen twee onderzoekers in een ongevraagd advies. De beroepsvereniging van deurwaarders is het met hen eens.
Bij ruim 600.000 huishoudens zijn de schulden zo groot dat ze er zelf niet uit kunnen komen, blijkt uit de meest recente cijfers van het CBS. Het lukt al jaren niet om dit aantal naar beneden te brengen. Tegelijkertijd zijn vijf op de zes huishoudens met problematische schulden niet in beeld bij de schuldhulpverlening. Dit ondanks talloze onderzoeksrapporten, proefprojecten, steunmaatregelen en beleidsaanpassingen.
Onderzoekers Nadja Jungmann en André Moerman laten in hun advies zien tot welke uitwassen het huidige incassostelsel kan leiden, onder meer met rekenvoorbeelden. Zo voeren ze een huishouden op dat drie schulden van 750 euro heeft en dat 100 euro per maand kan aflossen. Dat huishouden loopt op tegen extra kosten van 5593,07 euro. De eerste 46 maanden betaalt het eigenlijk alleen maar af aan de kosten en nog geen cent aan de oorspronkelijke schuld.
Concurrentie
De kern van het probleem, zo stellen de onderzoekers, is dat als een huishouden verschillende schulden heeft, de verschillende schuldeisers met elkaar concurreren om een zo groot mogelijke portie van de afloscapaciteit te bemachtigen. Het begint met vorderingen, gaat over in een dwangbevel en kan eindigen in loonbeslag.
Dat hele traject brengt in de verschillende stadia kosten met zich mee. Als het om bijvoorbeeld drie schulden gaat, kan het zijn dat al die kosten ook drie keer in rekening worden gebracht. Zo kan dus 2250 euro aan schulden uiteindelijk 5593,07 euro aan kosten veroorzaken.
"De verschillende schuldeisers hebben geen objectief zicht op wat een debiteur kan aflossen", zegt Jungmann. "En ze weten niet welke andere schuldeisers er zijn. Eigenlijk sturen ze in de mist." Het leidt er in de analyse van de onderzoekers maar al te vaak toe dat schuldeisers kiezen voor het inzetten van alle beschikbare juridische middelen om de schuld te incasseren, met dramatische kostenstijgingen als gevolg.
In het rapport 'Schulden klein houden en perspectief bieden' pleiten Jungmann en Moerman voor een nieuw incassostelsel. Daarin kan iemand met schulden een afbetalingsplan krijgen waarin alle schuldeisers naar rato worden afbetaald. Hierbij wordt vastgesteld wat de debiteur maximaal kan betalen, zonder onder het bestaansminimum te zakken.
Er bestaan al wel afbetalingsregelingen, bijvoorbeeld via de gemeentelijke schuldhulp. Maar in de praktijk zetten veel mensen met schulden die stap niet. Van alle huishoudens met geregistreerde problematische schulden maakt nog geen 5 procent gebruik van een schuldregeling met kwijtschelding.
Deurwaarders
Het onderzoek dat leidde tot dit voorstel voor een nieuw incassostelsel werd gefinancierd door de beroepsvereniging van deurwaarders KBvG. Opmerkelijk, want als het werkelijkheid wordt, zou dat het verdienmodel van deurwaarders drastisch beperken. Zij verrichten dan immers veel minder 'ambtshandelingen' zoals het betekenen van vonnissen, dagvaarden en beslagleggen.
"Toch is het huidige stelsel van schulden, vorderingen en incasso toe aan een grondige herziening", zegt KBvG-voorzitter Chris Bakhuis. "Het is belangrijk dat bij het innen van schulden de focus wordt verlegd van afzonderlijke vorderingen naar het collectieve belang van debiteur en schuldeiser. Het creëert bij beide partijen rust en overzicht."
Kabinet
Demissionair minister Weerwind voor Rechtsbescherming heeft het advies in ontvangst genomen, ook namens minister Schouten voor Armoedebeleid. Het advies wordt meegenomen in het 'Interdepartementale Beleidsonderzoek' naar problematische schulden dat bij de Miljoenennota werd aangekondigd. Bij dit onderzoek kijken vertegenwoordigers van verschillende ministeries naar mogelijkheden om de schuldenproblematiek in Nederland aan te pakken. In mei moet dit onderzoek zijn afgerond.
https://nos.nl/l/2492973
**Koning reageert op NSDAP-lidmaatschap Bernhard: 'Grote impact'**
Koning Willem-Alexander heeft gereageerd op de vondst van de NSDAP-lidmaatschapskaart van zijn grootvader prins Bernhard. "Ik kan me heel goed voorstellen dat het nieuws grote impact heeft, dat het veel emoties oproept. Met name bij de Joodse gemeenschap."
De koning zegt dat hij ervan overtuigd is dat we het verleden onder ogen moeten komen, ook de minder mooie kanten. Hij doelt op de openstelling van de particuliere archieven van het Koninklijk Huis, tot 6 september 1948. Vanaf volgend jaar kan iedereen toegang krijgen tot die archieven.
"Ik heb zelf ook de mogelijkheid om dingen uit het archief te halen maar ik heb besloten dat niet te doen. Ik vind dat het hele archief zo transparant mogelijk beschikbaar moet zijn voor onderzoekers en de geschiedschrijving.", zei de koning tegenover de NOS.
Gisteren werd bekend dat de originele lidmaatschapskaart van prins Bernhard van de NSDAP is gevonden. Hiermee is onomstotelijk bewezen dat hij tot zijn huwelijk in 1937 lid was van de nazipartij van Adolf Hitler. Historici twijfelden daar al niet meer aan, maar Bernhard zelf bleef het tot het eind van zijn leven ontkennen.
"Ik was nooit een nazi", verklaarde prins Bernhard kort voor zijn dood. Hij kon dat met zijn hand op de Bijbel beloven, zei hij in een interview met de Volkskrant. Hij zou geen contributie betaald hebben en ook niet in het bezit zijn geweest van een kaart.
https://nos.nl/l/2492971
**'Nederland was niet voorbereid op evacuaties uit Afghanistan'**
Nederland was twee jaar geleden niet voorbereid op de val van de Afghaanse hoofdstad Kabul en de evacuaties uit Afghanistan. Volgens het AD staat dat in een rapport van een commissie onder leiding van oud-topambtenaar Ruys. De commissie zou hebben vastgesteld dat de samenwerking tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie stroef verliep.
Ook zou er sprake zijn geweest van "te positief wensdenken" en van een "collectieve inschattingsfout" van Nederland en andere landen over het tempo waarmee de taliban de macht zouden overnemen in Kabul
Het kabinet stelde de commissie vorig jaar in. Doel was om onafhankelijk onderzoek te doen naar de Nederlandse evacuatie-operatie in de zomer van 2021. Daarbij moest ook aandacht worden besteed aan de Nederlandse inlichtingenpositie en de communicatie tussen de betrokken ministeries.
Twee ministers afgetreden
Dat de evacuatie van Nederlanders en Afghanen die voor Nederland hebben gewerkt chaotisch verliep, werd kort na de val van Kabul al duidelijk. In de nasleep daarvan traden in september 2021 de ministers Kaag (Buitenlandse Zaken) en Bijleveld (Defensie) af, nadat moties van afkeuring tegen hen waren aangenomen. Het kabinet-Rutte III was toen al demissionair.
Kaag zei destijds in de Tweede Kamer dat "wij kennelijk een blinde vlek hebben gehad" voor hoe erg het was en hoe snel het zo erg zou worden. Volgens haar was het kabinet ook verrast door de zwakte van de Afghaanse strijdkrachten.
Het AD meldt dat de commissie de voorbereiding van de evacuaties als te beperkt en te laat kenmerkt. Ook zou Buitenlandse Zaken het aantal mensen dat moest worden geëvacueerd veel te laag hebben ingeschat.
Het rapport van de commissie-Ruys wordt morgen gepresenteerd.
https://nos.nl/l/2492966
**Rutte: 'Snelle uitbreiding EU onverstandig'**
Als het aan Nederland ligt treedt Oekraïne niet al in 2030 toe tot de Europese Unie. "Ik ben het zeer oneens met die datum", zei premier Rutte bij aanvang van de top van de Europese Politieke Gemeenschap (EPG). "Het is niet de vraag wanneer landen er klaar voor zijn, het is de vraag óf landen er klaar voor zijn."
In de Europese Unie is de discussie losgebarsten over verdere uitbreiding. Oekraïne, Moldavië, Georgië en zes landen op de westelijke Balkan willen graag toetreden. Eerder zei de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, dat hij wil dat Oekraïne in 2030 tot de EU toetreedt. De EU wil voorkomen dat Rusland, en ook China, hun invloed in Europa uitbreiden, en een EU-lidmaatschap wordt gezien als een manier om dat te voorkomen.
Volgens meerdere EU-regeringsleiders is het toetreden van deze landen een zeer moeilijk proces. Zo moet de rechtsstaat op orde zijn. "Dat betekent dat ze aan duizenden voorwaarden moeten voldoen om toe te kunnen treden", zei Rutte. Er mogen volgens hem ook absoluut geen concessies worden gedaan op deze 'duizenden' toetredingseisen.
Ingewikkelder
Los van de vraag of kandidaat-lidstaten aan de eisen voldoen, is de EU volgens velen ook nog niet klaar om nieuwe landen toe te laten. "De EU heeft al 27 lidstaten en als er meer landen bij komen dan worden besluitvorming en allerlei andere zaken nog ingewikkelder", aldus Rutte.
Morgen vergaderen de EU-regeringsleiders over eventuele hervormingen die de besluitvorming binnen de EU makkelijker moeten maken. Rutte wil dat er uitgebreid de tijd genomen wordt om hierover te praten. Want toetreding van de nieuwe landen kan onder meer grote gevolgen hebben voor wat de huidige lidstaten moeten betalen voor de EU. "Kunnen we doorgaan op deze schaal met landen helpen met hun achterblijvende economie? Ik denk van niet", zei Rutte.
https://nos.nl/l/2492965
**Steeds minder mensen doen mee aan bevolkingsonderzoeken kanker**
Steeds minder mensen die geen klachten hebben over hun gezondheid laten zich onderzoeken op kanker. Het aantal deelnemers aan deze bevolkingsonderzoeken daalt al jaren, en na een licht herstel in 2021 is het aantal het afgelopen jaar nog verder gedaald, zegt het RIVM.
Zo daalde het aantal mensen dat na een uitnodiging meedeed aan het bevolkingsonderzoek borstkanker van 73 procent in 2021 naar bijna 71 procent in het jaar erop. Bij darmkanker daalde het aantal genodigden dat deelnam van 71 procent naar 68 procent.
Duizenden mensen kregen diagnose
Bij een bevolkingsonderzoek krijgen mensen die geen medische klachten hebben een uitnodiging om zich te laten onderzoeken. Hoe eerder een ziekte wordt ontdekt, hoe sneller er begonnen kan worden met een behandeling en hoe groter de kans op herstel is.
Vorig jaar werd bij bevolkingsonderzoeken weer bij tienduizenden mensen een vorm van kanker gevonden. Bij 6869 deelnemers werd borstkanker aangetroffen, bij 3642 deelnemers baarmoederhalskanker en bij 16.616 deelnemers darmkanker.
Extra onderzoek
Demissionair minister Kuipers van Volksgezondheid noemt de daling van het aantal deelnemers aan bevolkingsonderzoeken een zorgelijke ontwikkeling. De trend is al langer zichtbaar, schrijft hij aan de Tweede Kamer. Hij laat daarom verder onderzoeken waarom mensen minder vaak deelnemen aan bevolkingsonderzoeken.
Het RIVM zegt dat een deel van de mensen die worden uitgenodigd op de huidige manier niet goed wordt bereikt. Het gaat dan vooral om mensen met een lager inkomen, een lagere opleiding en mensen met een migratieachtergrond. Het RIVM gaat uitzoeken hoe deze groep beter bereikt kan worden.
https://nos.nl/l/2492964
**Zijn de klimaatambities van Eurocommissaris Hoekstra haalbaar?**
Wopke Hoekstra mag zich Eurocommissaris voor Klimaat noemen. Vandaag stemde een meerderheid van het Europees Parlement voor de voormalige CDA-leider. Hoekstra volgt Frans Timmermans op.
Maandagavond werd Hoekstra tijdens een drieënhalf uur durende hoorzitting bevraagd door parlementsleden over zijn duurzaamheidsagenda en zijn geloofwaardigheid als klimaatcommissaris. Daarin stelde Hoekstra ambitieuze klimaatdoelen: bijvoorbeeld 90 procent minder uitstoot in 2040. Ook wil hij werken aan een wereldwijde kerosineheffing en een heffing voor de scheepvaart.
Ambitie 1: De uitstoot van broeikasgassen van de EU moet met 90 procent verminderen ten opzichte van 2040
In 2050 wil de Europese Unie klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat er dan bijna geen broeikasgassen meer worden uitgestoten en dat de uitstoot die er nog wel is, wordt gecompenseerd. Hoekstra wil naar een reductie van 90 procent in 2040.
Dat is een flinke opgave, maar volgens Heleen de Coninck, hoogleraar op het gebied van klimaatverandering aan de TU Eindhoven, is het wel mogelijk. Het huidige Europese beleid en het beleid dat nog in de maak is, is al in lijn met deze doelstelling.
Een belangrijke rol in het terugdringen van de uitstoot binnen Europa is weggelegd voor het Emissiehandelssysteem (ETS). Hierbij moeten bedrijven in de zware industrie voor alles wat ze uitstoten CO2-certificaten hebben. De EU bepaalt hoeveel CO2-certificaten er verdeeld mogen worden. Die hoeveelheid wordt jaarlijks minder, zodat de uitstoot omlaaggaat. En voor 2040 worden er geen nieuwe rechten meer uitgegeven.
Produceert een bedrijf zuinig, dan kan het certificaten verkopen aan vervuilende bedrijven die extra rechten nodig hebben. Hoe zuiniger een bedrijf is, des te voordeliger het uit is. Zo is er een financiële prikkel om duurzaam te produceren.
Industrie en elektriciteit zijn samen verantwoordelijk voor iets minder dan de helft van de Europese uitstoot. Ook de transport- en landbouwsector en huishoudens zullen hun uitstoot fors moeten verminderen, zegt De Coninck. "Dat beleid is nog in ontwikkeling. De grote vraag is of het er politiek doorheen komt."
Net als De Coninck noemt ook Maarten van Aalst, hoofddirecteur van KNMI en daarnaast hoogleraar en lid van de Europese Wetenschappelijke Klimaatraad, de ambitie haalbaar. Hij benadrukt ook de noodzaak ervan, om de Europese klimaatdoelen in 2050 te behalen.
De Europese Klimaatraad waarin Van Aalst zit, adviseert minstens 90 procent reductie in 2040, en liefst zo veel mogelijk richting de 95 procent. Die extra ambitie is volgens Van Aalst noodzakelijk om te voldoen aan het Verdrag van Parijs, en het streven om onder de 1,5 graden opwarming te blijven. "Dat vergt wel een grote extra inspanning. Dus het is geen business as usual."
Ambitie 2 en 3: Een wereldwijde kerosineheffing en een heffing op stookolie
Kerosine is de brandstof voor vliegtuigen, stookolie is de meestgebruikte brandstof voor zeevaart. In Europese wet- en regelgeving is zowel kerosine als stookolie vrijgesteld van heffingen. Hoekstra noemde dat maandagavond tijdens de zitting hierover "bizar".
De luchtvaartorganisatie van de Verenigde Naties, de International Civil Aviation Organization (ICAO), beslist mee over de belastingen op kerosine. Voor heffingen op stookolie heeft de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) veel inspraak.
Hierdoor wordt een belastingheffing op zowel stookolie als kerosine "een grote uitdaging", zegt De Coninck. Er zijn meerdere pogingen geweest om met IMO en ICAO te onderhandelen. "Het valt niet mee om bij deze organisaties milieumaatregelen door te voeren. Internationaal consensus vinden wordt moeilijk."
Het is volgens De Coninck wel nodig om de luchtvaart te belasten om klimaatdoelen te halen. "Toch is het nog nooit iemand gelukt om deze heffingen door te voeren. Maar misschien dat het Hoekstra wel lukt met zijn onderhandelingsvaardigheden."
Jan Willem Velthuijsen, hoofdeconoom van PwC, is sceptisch over een snelle oplossing. Hij denkt dat heffingen op stookolie en kerosine niet haalbaar zijn in Hoekstra's termijn als Eurocommissaris. "Het is een goed idee, maar lastig uitvoerbaar. Mondiaal hebben we al allerlei afspraken. Het vergt diplomatie om ook andere regio's mee te krijgen in nieuwe plannen. Er moeten allerlei verdragen worden herzien."
Als voorbeeld noemt Velthuijsen de onderhandelingen over het carbon border adjustment mechanism, waarmee werd bepaald dat bedrijven die van buiten Europa producten exporteren naar de EU gaan betalen voor hun CO-uitstoot. "Daar gingen ook jaren overheen." Vooral de wereldhandels- en luchtvaartverdragen vormen volgens Velthuijsen een barrière. Hij denkt daarom dat het realistischer is om op Europees niveau heffingen in te voeren. "Een heffing op vluchten in Europa lijkt me haalbaarder. Maar ook dat wordt een pittige opdracht."
https://nos.nl/l/2492963
**Onrust in Utrechtse Rivierenwijk na reeks steekpartijen: 'Niet meer alleen over straat'**
Er is onrust in de Utrechtse Rivierenwijk naar aanleiding van drie steekincidenten in korte tijd. In de nacht van maandag op dinsdag werd er voor de derde keer in anderhalve week een jonge vrouw gestoken.
Een 20-jarige vrouw werd in het gezicht gestoken op de Balijebrug. Op de Balijelaan, in het verlengde van die brug, waren eerder twee andere steekincidenten. Vorige week woensdag werd een 23-jarige vrouw gestoken met een scherp voorwerp, en de vrijdagnacht daarvoor werd een andere 23-vrouw slachtoffer van een steekpartij.
Gisterenavond kwamen zo'n dertig buurtbewoners af op een bijeenkomst over de steekincidenten. Ook burgemeester Sharon Dijksma was aanwezig. Tot onvrede van de bewoners werd er weinig nieuws verteld. "Ze zeggen soms dat ze geen informatie willen delen die onrust veroorzaakt, maar het gebrek aan informatie creëert juist onrust", vertelt een bewoonster aan RTV Utrecht.
Spanning
De schrik zit er goed in in de Utrechtse wijk. "Het is nu niet heel fijn om alleen over straat te gaan, dus we gaan expres met z'n vieren", vertelt een buurtbewoonster aan de NOS. Ze vertrekken eerder naar huis dan normaal gesproken. "Je wil gewoon niet het risico lopen dat er wat gebeurt en eerder op de avond zijn er nog meer mensen op straat." Een andere bewoonster vertelt: "Ik vind het best eng, ik voel me nu wel onveilig hier."
Ook op de informatiebijeenkomst gisterenavond werden zorgen uitgesproken. Een vrouw vertelde de Balijelaan te mijden: "Je bent alerter en je wandelt niet meer het standaard rondje langs de Balijebrug."
De politie raadt aan om extra alert te zijn. Ze zeggen dat er "zichtbare en onzichtbare" maatregelen zijn genomen, maar daar zien de Utrechtse buurtbewoners nog niet veel van. "Laten we hopen dat de onzichtbare maatregelen flink aanwezig zijn, want ik heb maar één extra politieauto gezien", vertelt een bewoonster.
Verschillende signalementen
Het is nog niet duidelijk of er een verband is tussen de steekpartijen, zegt de politie. "Hoewel we veel overeenkomsten zien, bijvoorbeeld de leeftijden van de vrouwen en de locatie, zijn er ook verschillen. We hebben verschillende signalementen. Het kan zijn dat door het donker details niet goed opvielen, maar het kan ook dat het hier gaat om meerdere daders."
Hoe het met de slachtoffers gaat is niet helemaal duidelijk. "Naast de lichamelijke verwondingen heeft een dergelijk incident natuurlijk een enorme impact. We hebben slachtofferhulp gevraagd om contact met de slachtoffers op te nemen", aldus de politie.
https://nos.nl/l/2492962
**Nieuwe telling dak- en thuislozen: 'Meer kinderen en vrouwen dan vaak gedacht'**
Een nieuwe manier om dak- en thuislozen te tellen levert een meer divers beeld op dan tot nu gedacht. Bij de eerste keer dat de methode is gebruikt werden in een aantal Brabantse gemeenten veel kinderen en vrouwen gevonden.
"Het stereotype is een man van middelbare leeftijd die slaapt op een bankje of in een opvang", zegt Willem van Sermondt van het Kansfonds, dat de telling heeft georganiseerd. "Dat beeld blijkt te eenzijdig."
Bijna een derde van de volwassenen is vrouw. Opvallend is dat bijna een kwart minderjarig is. Daarnaast kwamen er onder de volwassenen 54 verschillende nationaliteiten voor.
"Naast de variatie in de kenmerken van personen, verschilt de leefsituatie", vervolgt Van Sermondt. "Het grootste deel van de 1500 getelde dak- en thuislozen verblijft bij vrienden, familie of kennissen. Een andere aanzienlijke groep woont op alternatieve plekken, zoals een auto of een schuur. Het deel van de mensen dat op straat of in een opvang leeft, valt relatief gezien mee."
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) brengt jaarlijks cijfers naar buiten over het aantal daklozen in Nederland. Deze groep is kleiner geworden en bestaat uit 26.600 mensen, bleek vorige week. Dit is een schatting op basis van cijfers over onder andere het aantal verstrekte uitkeringen en mensen in de daklozenopvang.
Bij de berekening van het CBS wordt enkel gekeken naar de dak- en thuislozen tussen de 18 en 65 jaar oud. De beschikbare gegevens richten zich alleen op deze groep. "Daarnaast is het een landelijk aantal en geeft het geen inzicht op gemeentelijk of regionaal niveau", zegt Van Sermondt.
Socioloog Tanja Traag van het CBS onderschrijft dat. "Maar het is een gigantische operatie om de telmethode die in Noordoost-Brabant is gebruikt in heel Nederland toe te passen. Het zou ontzettend veel werk vergen van allerlei organisaties. Het is de vraag of we dat moeten willen als er een alternatief is."
Gericht beleid
De nieuwe manier van tellen heeft als doel om de situatie van dak- en thuislozen beter aan te kunnen pakken. "Om dat voor elkaar te krijgen moeten we het probleem scherp in beeld hebben", zegt wethouder Pieter Paul Slikker van de gemeente 's-Hertogenbosch. "Deze telling geeft ons dat noodzakelijke inzicht. Het verdient navolging in alle gemeenten."
De ambitie van het Kansfonds en de Hogeschool Utrecht is om deze manier van tellen in heel Nederland toe te passen. Inmiddels hebben ruim vijftig andere gemeenten aangegeven dit ook te willen. Deze telronde zal aankomend voorjaar plaatsvinden.
https://nos.nl/l/2492961
**Mysterie over ziekenhuisopname AfD-leider**
Een leider van de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland heeft de nacht in het ziekenhuis doorgebracht nadat hij gisteren onwel was geworden vlak voor een toespraak. Het is nog een groot mysterie wat er precies is gebeurd.
Tino Chrupalla (48) was in Ingolstadt om campagne te voeren voor de verkiezingen daar zondag. Volgens zijn partij is er in de mensenmassa een gewelddadig incident gebeurd, al kon een woordvoerder niet toelichten wat precies. Volgens de politie waren er geen duidelijke verwondingen te zien Chrupalla.
Chrupalla kreeg in de coulissen medische zorg en ging daarna na het ziekenhuis. Na een nacht op de ic-afdeling zegt de woordvoerder nu dat Chrupalla wel aanspreekbaar is. Er wordt onderzocht of hij met een injectienaald is gestoken, meldde de partijwoordvoerder.
De politie bevestigt dat er wordt gekeken of Chrupalla vreemde stoffen heeft binnengekregen. Ook wordt het publiek opgeroepen beeldmateriaal in te sturen dat mogelijk kan verklaren wat er precies is gebeurd.
De AfD is met 78 zetels de op vier na grootste partij van de Bondsdag. Chrupalla leidt de partij samen met Alice Weidel sinds 2022.
Agelopen dinsdag zegde Weidel een openbaar optreden in Beieren af, volgens een partijwoordvoerder omdat er een veiligheidsincident was geweest. Een politiewoordvoerder laat aan de NOS weten dat de afzegging niet op aanbeveling van de politie was.
Een woordvoerder van de Zwitserse politie laat weten dat er op 23 september een politie-inzet geweest is in de buurt waar Weidel met haar gezin in Zwitserland woont, maar geeft verder geen details daarover. Weidel was een dag na het afgezegde bezoek wel gezien in een restaurant op Mallorca.
Omstreden
Alternative für Deutschland werd tien jaar geleden opgericht als anti-euro-partij, maar heeft zich ontwikkeld tot een anti-establishment- en anti-migratiepartij. De partij scoort op dit moment goed in peilingen, zeker in het oosten. Tegelijk raakt de AfD regelmatig in opspraak vanwege zijn ideeën, bijvoorbeeld over het Duitse volk, die worden gezien als discriminerend en antidemocratisch.
De binnenlandse veiligheidsdienst BfV heeft de partij afgelopen voorjaar als 'verdacht' aangemerkt vanwege extreme denkbeelden van leidende figuren. Die status, die voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt, maakt het mogelijk spionagemiddelen te gebruiken om de partij door te lichten.
https://nos.nl/l/2492960
**Mysterie over ziekenhuisopname AfD-leider**
Een leider van de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland heeft de nacht in het ziekenhuis doorgebracht nadat hij gisteren onwel was geworden vlak voor een toespraak. Het is nog een groot mysterie wat er precies is gebeurd.
Tino Chrupalla (48) was in Ingolstadt om campagne te voeren voor de verkiezingen daar zondag. Volgens zijn partij is er in de mensenmassa een gewelddadig incident gebeurd, al kon een woordvoerder niet toelichten wat precies. Volgens de politie waren er geen duidelijke verwondingen te zien bij Chrupalla.
Chrupalla kreeg in de coulissen medische zorg en ging daarna naar het ziekenhuis. Na een nacht op de ic-afdeling zegt de woordvoerder nu dat Chrupalla wel aanspreekbaar is. Er wordt onderzocht of hij met een injectienaald is gestoken, meldde de partijwoordvoerder.
De politie bevestigt dat er wordt gekeken of Chrupalla vreemde stoffen heeft binnengekregen. Ook wordt het publiek opgeroepen beeldmateriaal in te sturen dat mogelijk kan verklaren wat er precies is gebeurd.
De AfD is met 78 zetels de op vier na grootste partij van de Bondsdag. Chrupalla leidt de partij samen met Alice Weidel sinds 2022.
Agelopen dinsdag zegde Weidel een openbaar optreden in Beieren af, volgens een partijwoordvoerder omdat er een veiligheidsincident was geweest. Een politiewoordvoerder laat aan de NOS weten dat de afzegging niet op aanbeveling van de politie was.
Een woordvoerder van de Zwitserse politie laat weten dat er op 23 september een politie-inzet geweest is in de buurt waar Weidel met haar gezin in Zwitserland woont, maar geeft verder geen details daarover. Weidel was een dag na het afgezegde bezoek wel gezien in een restaurant op Mallorca.
Omstreden
Alternative für Deutschland werd tien jaar geleden opgericht als anti-euro-partij, maar heeft zich ontwikkeld tot een anti-establishment- en anti-migratiepartij. De partij scoort op dit moment goed in peilingen, zeker in het oosten. Tegelijk raakt de AfD regelmatig in opspraak vanwege zijn ideeën, bijvoorbeeld over het Duitse volk, die worden gezien als discriminerend en antidemocratisch.
De binnenlandse veiligheidsdienst BfV heeft de partij afgelopen voorjaar als 'verdacht' aangemerkt vanwege extreme denkbeelden van leidende figuren. Die status, die voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt, maakt het mogelijk spionagemiddelen te gebruiken om de partij door te lichten.
https://nos.nl/l/2492960
**Overlast door jongeren in omgeving Haarlem, 'ouders schrokken zich rot'**
Een groep jongeren maakt in de omgeving van Haarlem en Velsen de buurt onveilig. Dat leidt tot angst onder de bewoners en zeker ook onder jongeren. Het gaat onder meer om berovingen, achtervolgingen, intimidatie, het roepen van nare dingen en agressie, zeggen mensen in de omgeving tegen de NOS.
Volgens burgemeester Frank Dales van Velsen gaat het daar om zo'n veertig kinderen van tussen de 11 en 16 jaar, die er in wisselende groepjes op uit gaan. "Sommige zijn daders, sommige zijn slachtoffers. Soms zijn het eerst slachtoffers en worden ze later dader, omdat ze ook gedwongen worden om mee te doen met de rest van de groep."
De jongeren verplaatsen zich op fatbikes, elektrische fietsen met dikke banden. Ze zijn op die manier een stuk moeilijker in de kraag te vatten. "Als ze jongeren bedreigen en de politie komt erop af, dan zijn ze in no-time weg. Dat maakt het heel lastig om te ze te pakken te krijgen en ze te identificeren", zegt Dales.
Willekeurige slachtoffers
Bij de politie zien ze dat er in de gemeenten Bloemendaal, Haarlem en aangrenzende plaatsen zoals Velsen dit jaar meer overlast van jongeren is dan in andere jaren. "We kregen meldingen van overlast, maar soms ook van intimidaties, vernielingen of geweld", zegt een woordvoerder.
Zondag nog vernielden jongeren met een fatbike de schuifdeuren van een supermarkt in de Haarlemse wijk Schalkwijk. Op bewakingsbeelden van de winkel is te zien dat twee jongens op zo'n fiets de schuifdieren rammen, en vervolgens de winkel in gaan. Daarna rijdt er nog een fatbike de winkel in.
Volgens NH Nieuws durven kinderen van een basisschool in Bennebroek niet meer buiten te spelen, omdat er intimiderende jongeren op fatbikes rondhangen. De schooldirecteur heeft een noodkreet geuit richting de politie en de gemeente.
Volgens burgemeester Dales worden slachtoffers willekeurig uitgezocht. "Ze worden bedreigd: betaal mij geld of je wordt in elkaar geslagen", zegt Dales. "Als zo'n kind thuis komt ziet die op zijn mobieltje een foto van zijn voordeur, met als signaal: we weten waar je woont. En dan weer een foto van de voetbaltraining."
'Ouders schrikken zich rot'
De problematiek is al een tijd aan de gang. In Velsen weten ze er sinds januari van. In de tussentijd zijn er al wel kinderen opgepakt en zijn er gesprekken met ouders geweest. "Ouders schrokken zich rot", weet de burgemeester. "Maar ik heb de ouders nodig om ons te helpen en om de kinderen te helpen."
Er zijn intussen al wel arrestaties verricht. Dales heeft er vertrouwen in dat hij "het kapot kan maken" door heel intensief met het onderwerp bezig te gaan. "Dat hebben we bij andere jeugdgroepen ook gedaan." De politie zegt de jongeren in kaart te brengen en ze zo uit de anonimiteit te halen. "Dit heeft een afschrikwekkend effect waardoor ze minder geneigd zijn voor overlast te zorgen."
https://nos.nl/l/2492955
**Erasmus bedankt in kranten voor steun na schietpartij, houdt minuut stilte**
Het Erasmus MC bedankt in een paginagrote advertentie in meerdere kranten voor de steun na de schietpartij van vorige week in het ziekenhuis. Daarbij werd de 43-jarige docent Jurgen Damen doodgeschoten in een collegezaal en brand gesticht in het ziekenhuis.
"Wij zijn geraakt door en dankbaar voor uw steun en medeleven", schrijft de raad van bestuur van het Erasmus MC in de advertentie. "Dit waarderen wij zeer en geeft ons kracht in deze moeilijke tijd."
De advertentie is geplaatst in edities van het AD die in de regio Rotterdam verschijnen. Ook in andere landelijke kranten staat de dankbetuiging, maar dan in een kleiner formaat, schrijft de regionale omroep Rijnmond.
Minuut stilte
In het ziekenhuis en op de Erasmus Universiteit in Rotterdam wordt vanmiddag een minuut stilte gehouden. Die is om 14.30 uur, precies een week na de dodelijke schietpartij.
De herdenking in het Erasmus MC is besloten. Alleen medewerkers, studenten, patiënten en hun bezoekers mogen die bijwonen, aldus een woordvoerder. Op campus Woudestein van de universiteit kan iedereen stil zijn "op de locatie waar hij of zij zich bevindt". Daarna klinkt muziek vanuit het carillon op de campus.
Moeder en dochter
Na de schietpartij in het ziekenhuis werd de 32-jarige Fouad L. aangehouden. Voordat hij het Erasmus MC binnenging zou hij zijn 39-jarige buurvrouw en haar 14-jarige dochter hebben doodgeschoten aan het Heiman Dullaertplein in Rotterdam.
Justitie verdenkt Fouad L. van drie keer moord, twee keer brandstichting en verboden wapenbezit. De rechter-commissaris heeft gisteren bepaald dat de verdachte minstens veertien dagen langer blijft vastzitten.
https://nos.nl/l/2492952
**X ziet advertentie-inkomsten flink dalen na overname door Musk**
Sinds de overname van X, voorheen Twitter, door Elon Musk heeft het sociale medium ten minste 55 procent minder advertentie-inkomsten. Dat schrijft persbureau Reuters.
Het bedrijf heeft moeite met het vasthouden van adverteerders door de grillige bedrijfsvoering onder leiding van Musk. Zo onderging het bedrijf een plotselinge naamswijziging in juli dit jaar en werden in november vorig jaar bijna 3700 medewerkers ontslagen.
Volgens een ingewijde gaat ceo Linda Yaccarino van het bedrijf om tafel met de banken die Musk hebben geholpen met de financiering voor de aankoop van X om de bedrijfsplannen door te nemen.
Schuld aan activisten
Musk heeft eerder toegegeven dat het platform te maken heeft met dalende inkomsten door advertenties. Hij geeft activisten de schuld omdat zij de druk op zouden voeren bij bedrijven om te stoppen met adverteren op X.
Vorige week zei Yaccarino dat zo'n 1500 merken zijn teruggekeerd als adverteerders op het platform. Negentig van de honderd belangrijkste adverteerders zou in de afgelopen twaalf weken zijn teruggekomen. Yaccarino verwacht dat X in het eerste kwartaal van 2024 winst gaat maken.
De advertentieverkoop in de VS is cruciaal voor een platform als X. De advertenties daar zijn verantwoordelijk voor 90 procent van de inkomsten van het bedrijf.
https://nos.nl/l/2492950
**Ook Europees Parlement stemt in met Hoekstra als klimaatcommissaris**
Het Europees Parlement heeft zoals verwacht ingestemd met de benoeming van Wopke Hoekstra tot nieuwe Eurocommissaris Klimaat. 279 Europarlementariërs stemden voor, 173 tegen en 33 parlementariërs onthielden zich van stemming. Voor de benoeming was een gewone meerderheid van de stemmen nodig.
Gisteren bleek al dat de milieucommissie van het Europees Parlement had ingestemd met de kandidatuur van Hoekstra. Die commissie maakte het hem afgelopen week nog lastig. Zo waren de leden er na een hoorzitting van drie uur nog niet van overtuigd dat CDA'er Hoekstra de juiste opvolger is van PvdA'er Frans Timmermans.
Na het beantwoorden van extra vragen van de milieucommissie kwam er dan toch groen licht van de milieucommissie. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout, die ook in de milieucommissie zit, zei gisteren dat duidelijk is de Europese Green Deal voor de Europese Commissie "een topprioriteit blijft, en dat is cruciaal".
Tijdens de hoorzitting zei Hoekstra dat hij wil werken aan een wereldwijde kerosineheffing, een maritieme heffing en een belasting op fossiele brandstoffen. Ook wil hij dat de CO2-uitstoot van de EU in 2040 met 90 procent is verminderd.
https://nos.nl/l/2492949
**Supermarkten verleiden klanten nog amper tot kopen duurzame producten**
Grote supermarktketens doen er weinig aan om de klant te verleiden duurzame producten te kopen. Klimaat-vriendelijk assortiment wordt vrijwel niet prominent in het zicht gelegd. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van onder andere Milieudefensie.
Bij duurzame producten gaat het om artikelen die weinig schade opleveren voor mens en milieu. Denk aan boodschappen waarvan bij de productie weinig CO2 vrijkomt en waarbij nauwelijks plastic wordt gebruikt voor verpakkingen. Vlees, vis en kaas worden daarentegen meegeteld als niet-duurzame producten.
In het onderzoek is gekeken naar in hoeverre supermarkten duurzame producten prominent aanbieden. Het gaat dan bijvoorbeeld over hoe supermarkten hun artikelen in hun schappen plaatsen. Ook is gekeken naar hoe er wordt geadverteerd op reclameborden in de winkel en in folders.
Vlees versus plantaardig
Het onderzoek resulteert voor het derde jaar in een zogenaamde Superlijst Groen 2023. "Supermarkten maken inmiddels meer plannen dan een paar jaar geleden," vertelt Gustaaf Haan van onderzoeksbureau Questionmark, "maar concrete maatregelen in assortiment, promotie en winkelinrichting laten nog meestal op zich wachten."
De supermarkten zouden met name terughoudender kunnen zijn met het promoten van dierlijke producten, stelt het onderzoek. "Ruim 80 procent van de eiwitrijke producten in de reclamefolder is nog altijd vlees, vis of kaas. Van de kant-en-klaarmaaltijden bevat 85 procent vlees, vis of kaas."
Achterblijvers en voorlopers
Volgens het onderzoek bieden Ekoplaza, Lidl en Albert Heijn duurzame producten het meest prominent aan. Ook zijn zij het meest transparant over hun ambities met betrekking tot het aanbieden van duurzame producten.
Met name op het gebied van de zogeheten eiwittransitie wordt supermarkt Plus als 'achterblijver' bestempeld. "Voor het eerst rapporteren alle supermarkten behalve Plus over de verhouding tussen dierlijke en plantaardige eiwitten in de verkoop van voedsel."
Plus zegt tegen de NOS teleurgesteld te zijn over het resultaat van het onderzoek. Volgens de supermarkt doet het onderzoek geen recht aan wat Plus al doet aan het verduurzamen van het assortiment. Over het prominent aanbieden van dierlijke en plantaardige producten zegt de keten: "Plus zal aanbiedingen voor vlees, kaas en zuivel blijven doen. Wel is dit in de plannen voor 2024 aanzienlijk teruggebracht."
Machtige rol supermarkt
Milieudefensie is van mening dat supermarkten een belangrijke rol hebben in het verduurzamen van wat er in ons boodschappenmandje terechtkomt. "Supermarkten hebben een zeer machtige rol. Er zijn miljoenen consumenten en tal van voedselproducten, maar er is slechts een handjevol supermarkten."
Supermarkten kunnen daarom meer druk uitoefenen op leveranciers om voedsel duurzaam te produceren en kunnen consumenten helpen een duurzame keuze te maken. "De consument is natuurlijk vrij om te kiezen," zegt Haan, "maar de supermarkten kunnen in ieder geval stoppen om de klant niet de verkeerde kant op te duwen."
https://nos.nl/l/2492944
**'België vermoedt Chinese spionage via distributiecentrum Alibaba'**
De Belgische inlichtingendienst VSSE houdt het distributiecentrum van het Chinese webwinkelconcern Alibaba in Luik in de gaten vanwege mogelijke spionage. De Britse krant Financial Times schrijft dat er vermoedens zijn van het doorsturen van gevoelige informatie over onder andere goederenstromen en transportgegevens naar China.
De vestiging van Alibaba in Luik wordt gebruikt door Cainiao, onderdeel van de Alibaba Groep. Daar worden voornamelijk de goederen verwerkt die worden verkocht via de webshop AliExpress. Daarmee is het een van de belangrijkste vestigingen van de logistieke tak van het bedrijf.
Informatie doorgeven
Volgens een anonieme bron die met de Britse krant sprak zou "van de logistieke centra verwacht worden dat ze informatie over het lokale sentiment doorgeven en gegevens over de Europese handel en logistiek rapporteren aan de autoriteiten in Peking".
Het Belgische parlement uitte al zorgen voordat het magazijn in 2021 werd gebouwd. China sprak destijds van insinuaties. Cainiao zegt tegen de Financial Times zich aan alle wet- en regelgeving te houden en ontkent elke suggestie van wangedrag.
https://nos.nl/l/2492943
**Zoektocht naar tientallen vermisten bij overstromingen India**
De zoektocht naar 102 vermisten bij overstromingen in het noordoosten van India is een race tegen de klok, melden de Indiase autoriteiten. Gisteren zijn in de deelstaat Sikkim zeker veertien doden gevallen als gevolg van overstromingen door hevige regenval. Onder de vermisten zijn ook 22 militairen.
Het ministerie van Defensie meldt dat het door de regen moeilijk zoeken is naar vermisten. Verspreid over de hele staat zijn honderden reddingswerkers ingezet.
Meerdere grote bruggen en huizen zijn verwoest door het water. Inwoners worden geëvacueerd. Het mobiele netwerk is verstoord in de noordelijke delen van de staat. Zo'n 3000 toeristen zouden zijn gestrand in verschillende delen van Sikkim.
Autoriteiten spreken van de dodelijkste gebeurtenis in tijden ten gevolgen van klimaatverandering. Het regenseizoen begint in India in juni, en eindigt eind september. Normaal gesproken is de zwaarste regenval in oktober voorbij.
Eerder deze week overstroomde een gletsjermeer in de staat, als gevolg van de hevige regenval. Hierdoor liep de Lachen-vallei onder water en trad de rivier Teesta buiten zijn oevers. Grote delen van de Teesta-dam, het grootste waterkrachtproject in de regio, zijn hierbij weggespoeld.
https://nos.nl/l/2492939
**Huizenprijzen zijn voor tweede kwartaal op rij gestegen**
Na een periode van dalende huizenprijzen zijn nu voor het tweede kwartaal op rij de huizenprijzen weer gestegen. In het derde kwartaal van dit jaar waren de prijzen van bestaande woningen 1,7 procent hoger dan in het tweede kwartaal, zegt makelaarsvereniging NVM.
Op jaarbasis is nog wel sprake van een daling. Ten opzichte van het derde kwartaal van 2022 zijn de prijzen namelijk met 1,7 procent gedaald. De gemiddelde verkoopprijs van een woning was 422.000 euro.
NVM-makelaars verkochten in drie maanden tijd bijna 33.500 woningen. Dat waren er 2,4 procent meer dan hetzelfde kwartaal een jaar eerder, maar 1,8 procent minder dan het voorgaande kwartaal. Zo'n 70 procent van alle woningen wordt verkocht via NVM-makelaars.
'Dynamiek in de markt'
"Het derde kwartaal met daarin de zomerperiode is traditioneel altijd wat rustiger qua verkopen en interesse", zegt Lana Gerssen, makelaar en voorzitter NVM-vakgroep Wonen. "Toch laten de resultaten zien dat er dynamiek in de markt zit en kopers vertrouwen hebben."
Een bestaande woning werd afgelopen kwartaal in gemiddeld 33 dagen verkocht. Dat is één dag sneller dan in het tweede kwartaal.
Gerssen constateert dat er nog steeds sprake is van grote krapte op de woningmarkt. "Dit kwartaal kan een koper gemiddeld uit 2,6 woningen kiezen, een verkrapping ten opzichte van de 2,7 in het tweede kwartaal. Daar maken we ons zorgen over want het wakkert de concurrentie tussen kopers weer aan. Zo horen we van onze leden dat kopers weer gaan overbieden."
De NVM hamert er al langer op dat er meer gebouwd moet worden om de krapte op te lossen. "In de stad, op het platteland én voor alle groepen woningzoekenden. Alleen dan komt de noodzakelijke doorstroming op gang", aldus Gerssen. Onderzoeksbureau ABF Research becijferde onlangs dat er dit jaar een tekort is van zo'n 390.000 woningen. Vorig jaar ging het nog om 315.000 woningen.
Meer nieuwbouw verkocht
Voor het derde kwartaal op rij steeg het aantal verkochte nieuwbouwwoningen. Maar historisch gezien gaat het nog steeds om weinig woningen. NVM-makelaars verkochten ruim 5000 nieuwbouwwoningen in drie maanden tijd. Begin 2021 waren dat er nog meer dan 9000.
Lange tijd kochten mensen liever een bestaande woning dan een nieuwe, omdat nieuwbouwhuizen relatief duur zijn. Maar de laatste tijd komen er wat meer betaalbare nieuwbouwhuizen op de markt, die volgens de NVM beter aansluiten op de wensen van potentiële kopers en daarom ook sneller verkocht worden.
De NVM zegt dat de energiezuinigheid vaak de belangrijkste reden is dat mensen kiezen voor een nieuwbouwwoning.
https://nos.nl/l/2492935
**Tienduizenden zorgmedewerkers in de VS leggen werk neer**
In de Verenigde Staten hebben zo'n 75.000 werknemers van een zorgaanbieder het werk voor drie dagen neergelegd. De staking is uitgeroepen bij Kaiser Permanente, een instelling zonder winstoogmerk waarvan 13 miljoen Amerikanen afhankelijk zijn.
Werknemers staken voor meer loon en meer bescherming tegen de uitbesteding van arbeid. Ze wijzen onder meer op de hoge inflatie. Volgens de vakbond is het de grootste staking in de Amerikaanse zorgsector ooit.
De vakbond heeft een staking afgekondigd in de staten Californië, Colorado, Oregon en Washington. Kaiser verwacht dat zorgcentra open kunnen blijven, maar waarschuwt wel voor langere wachttijden. Artsen zouden wel aan het werk blijven. Kaiser wil de pijn verzachten door massaal oproepkrachten in te zetten.
Ook stakingen in autosector
In de Verenigde Staten zijn dit jaar in meerdere sectoren grote stakingen geweest, aangewakkerd door de hoge inflatie en achterblijvende loonstijgingen. Ook speelt de vrees voor meer automatisering mee.
In de autosector staken momenteel zo'n 25.000 werknemers bij de fabrikanten GM, Ford en Stellantis. Ook Hollywood werd door een staking getroffen van acteurs en schrijvers. De laatste groep is inmiddels weer aan het werk.
https://nos.nl/l/2492917
**CBS: lonen stegen deze eeuw nog nooit zo hard als nu**
De cao-lonen zijn in het derde kwartaal van dit jaar met 6,1 procent gestegen ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. En als je dit corrigeert voor de inflatie, die in het derde kwartaal nog maar zo'n 2,6 procent was, dan hou je de hoogste reële loonstijging van deze eeuw over, zegt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het gaat dan namelijk om een reële loonstijging van 3,4 procent.
Tot voor kort gingen de reële lonen, dus gecorrigeerd voor inflatie, nog juist omlaag. In het eerste kwartaal was daar nog sprake van. De loonstijging was toen ruim 5 procent, maar dat werd tenietgedaan door een inflatie van ruim 6 procent. Maar de afgelopen maanden is de inflatie hard gedaald. In september bedroeg die nog maar 0,2 procent. Die lage inflatie komt vooral door fors lagere energieprijzen.
In het onderwijs stegen de cao-lonen het hardst, namelijk met 8,9 procent. Daarna volgen de bedrijfstakken 'vervoer en opslag' en 'waterbedrijven en afvalbeheer'. De laagste stijging van de lonen was er in de 'verhuur en handel van onroerend goed', namelijk 2,5 procent. Daarna volgen de financiële dienstverlening en 'cultuur, sport en recreatie'.
https://nos.nl/l/2492916
**Curaçaose vrijheidsstrijder Tula krijgt eerherstel, Nederland biedt excuses aan**
In Willemstad op Curaçao is met een dag vertraging de ceremonie gehouden voor het eerherstel van de Curaçaose slavenleider en held Tula. Hij begon in 1795 een opstand van tot slaaf gemaakten tegen het Nederlandse koloniale bewind.
Tijdens de ceremonie sprak onder anderen demissionair staatssecretaris van Koninkrijksrelaties Van Huffelen. Zij bood namens Nederland excuses aan en vroeg vergiffenis voor het feit dat de rehabilitatie zo lang heeft geduurd. Ze roemde Tula als een man die de moed had op te komen voor zijn vrijheid "en die van vele anderen hier op Curaçao". Tula is een held, benadrukte ze, "een historische held", wiens strijd "rechtvaardig" was.
Van Huffelen zei tegen de aanwezigen dat Nederland "doelbewust en efficiënt getracht heeft de geschiedenis van uw voorouders te wissen. Ik zeg dat met schaamte en spijt". Ze voegde eraan toe dat ze naar Curaçao was gekomen om namens de Nederlandse regering "de geschiedenis onder ogen te zien".
De staatssecretaris benoemde in haar toespraak ook de gruwelijke wijze waarop Tula werd gemarteld. "Met een ijzeren staaf werden alle botten in zijn lichaam gebroken. Zijn gezicht werd verbrand en uiteindelijk werd hij onthoofd." Die marteling en executie was "een wrede misdaad, gepleegd door vertegenwoordigers van de Nederlandse staat".
De ceremonie zou eigenlijk een dag eerder al plaatsvinden, precies 228 jaar na Tula's dood, maar door noodweer kon die niet doorgaan.
Koning Willem-Alexander schreef een brief aan de bevolking van Curaçao die tijdens de ceremonie werd voorgelezen door gouverneur Lucille George-Wout. "In de geschiedenis van uw land en van ons Koninkrijk staat de gestalte van Tula fier overeind. Hij wekt bewondering en respect. Vanwege zijn moed en zijn leiderschap, vanwege zijn verzet tegen mensonterende uitbuiting. En vanwege de idealen waarmee hij zijn tijd vooruit was", citeerde zij de koning.
Willem-Alexander haalt in zijn brief een bezoek aan dat hij dit jaar met koningin Máxima en prinses Amalia bracht aan de voormalige plantage waar de slavenopstand begon. Daar raakte hij "opnieuw onder de indruk" van Tula's persoonlijkheid. Over diens rehabilitatie schrijft de koning dat daarmee sprake is van eerherstel "van een groot man die weigerde te buigen en te zwijgen. Zijn stem klinkt door en herinnert ons eraan dat vrijheid uiteindelijk het laatste woord heeft."
Tula werd door de Nederlandse gezagsdragers lang afgebeeld als crimineel. Pas in de jaren 80 van de vorige eeuw begonnen steeds meer mensen op Curaçao zich sterk te maken voor erkenning van Tula als vrijheidsstrijder en held. In 2010 erkende de toenmalige eilandregering Tula ook officieel als zodanig.
De geplande rehabilitatie van Tula volgt op de excuses voor de Nederlandse rol in het slavernijverleden, eerst door demissionair premier Rutte in december vorig jaar en vervolgens door koning Willem-Alexander op 1 juli dit jaar.
Premier Gilmar Pisas van Curaçao zei in reactie op de toespraak van Van Huffelen dat de rehabilitatie een "voorwaarde is voor het genezingsproces en de materiële en immateriële reparatie die moet gaan plaatsvinden". Doordat Tula eeuwenlang is afgeschilderd als een schurk heeft de bevolking volgens hem nooit de kans gekregen om goed te reflecteren op de strijd die Tula heeft gestreden voor vrijheid en gelijkheid.
In deze video wordt uitgelegd hoe het Nederlandse slavernijverleden nog altijd doorwerkt:
https://nos.nl/l/2492914
**Opnieuw te veel fouten in EU-uitgaven, voor vierde jaar afgekeurd **
Er staan fors meer fouten in de cijfers over de EU-uitgaven van 2022 dan in die van het jaar daarvoor. Dat heeft de Europese Rekenkamer uitgezocht. Het gaat om een verschil van miljarden euro's, blijkt uit het jaarverslag van het controleorgaan van de EU.
Het is de vierde keer op rij dat de Europese Rekenkamer de uitgaven van de Commissie afkeurt. Volgens de toezichthouder worden er elk jaar meer fouten gemaakt.
De Europese Rekenkamer heeft als taak om de begroting van de Europese Unie te controleren. Jaarlijks wordt nagerekend in hoeverre de rekeningen van de Europese instellingen betrouwbaar zijn en of de begroting goed is nageleefd.
Bij de geconstateerde fouten gaat het om geld dat niet volgens EU- en nationale regels is besteed, en niet om fraude of verspilling, benadrukt de rekenkamer. Dat wil niet zeggen dat daar helemaal geen sprake van was vorig jaar. Tijdens de controle stelde de rekenkamer ook veertien gevallen van vermoedelijke fraude vast. Die zijn gemeld aan het Europees Bureau voor fraudebestrijding.
Hoog risico
Aan de ontvangstenkant ging het volgens de Europese Rekenkamer goed. Die kan volgens het controleorgaan "als foutenvrij worden beschouwd".
Dat geldt dus niet voor de 196 miljard euro aan uitgaven in de EU-begroting. Aan de uitgavenkant is het foutenpercentage volgens de Europese Rekenkamer 4,2 procent. In 2021 was dat 3 procent. Ook dat was al hoog: het maximaal toegestane percentage ligt op 2 procent.
De auditors van de rekenkamer geven ook oorzaken voor de toename van het foutenpercentage. "Twee derde van de uitgaven zijn aan een hoog risico blootgesteld", schrijft de rekenkamer. "De regels voor dit soort uitgaven zijn vaak complex, waardoor de kans op fouten toeneemt."
Wantrouwen
Een andere oorzaak heeft te maken met tekortkomingen in de controlesystemen van de lidstaten. Die spelen de betrouwbaarheid van de cijfers vooral parten bij de 46,9 miljard euro die is uitgegeven voor het coronaherstelfonds.
Vanwege het hoge foutenpercentage geeft de Europese Rekenkamer een afkeurend oordeel over de EU-uitgaven van 2022. Ook vanuit het Europees Parlement klinkt kritiek. SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen zegt dat de EU veel zorgvuldiger moet omgaan met het budget. "Het zijn miljarden euro's van de belastingbetalers, van wie velen al krap bij kas zitten. Anders leidt het tot meer wantrouwen."
In het jaarverslag van de Europese Rekenkamer staat ook dat de EU-schuld in 2022 is gestegen naar 344,3 miljard euro, ruim 100 miljard meer dan het jaar daarvoor. Die toename heeft vooral te maken met nieuwe leningen voor het coronaherstelplan en met stijgende rentetarieven.
Voor dit jaar zal de hoge inflatie "enorme gevolgen" hebben, verwacht het EU-orgaan. Ook de financiële steun aan Oekraïne drukt flink op de begroting.
https://nos.nl/l/2492913
**Duizend kilo cocaïne gevonden tussen bananen in haven Vlissingen **
In de haven van Vlissingen is vanochtend duizend kilo cocaïne aangetroffen in een lading bananen. De coke zat in ruim duizend pakketten die werden onderschept door de douane. De drugsvondst heeft een straatwaarde van ongeveer 75 miljoen euro, meldt het Openbaar Ministerie.
De lading bananen was bestemd voor een bedrijf in Nederland. Dit bedrijf heeft volgens het OM waarschijnlijk niets te maken met de smokkel. De pakketten drugs zijn vermoedelijk in Ecuador tussen de lading gestopt.
Verdachte aangehouden
Politie en de Koninklijke Marechaussee hebben de douane bijgestaan bij het bewaken van het havengebied nadat de vondst werd gedaan. De Zeehavenpolitie wist een verdachte aan te houden. De coke is inmiddels vernietigd.
Eerder maakte de douane bekend dat de drugsvangsten in Nederland toenemen. In het eerste half jaar van 2023 werd er 29.702 kilo drugs onderschept, waar dit in het eerste halfjaar van 2022 om iets meer dan 22.000 kilo ging.
https://nos.nl/l/2492912
**Bernhard had lidmaatschapskaart NSDAP in eigen archief**
Er was nog weinig twijfel over, maar nu is er het definitieve bewijs dat prins Bernhard lid was van de NSDAP - de partij van Adolf Hitler. De originele NSDAP-lidmaatschapskaart is in het archief van de prins gevonden.
In zijn boek De Achterblijvers, dat deze woensdag verschijnt, onthult Flip Maarschalkerweerd dat hij de originele NSDAP-lidmaatschapskaart van de prins heeft gevonden, schrijft NRC. Maarschalkerweerd is oud-directeur van het Koninklijk Huisarchief. Hij vond de kaart op paleis Soestdijk in het privéarchief van de prins dat hij na diens overlijden in 2004 moest inventariseren.
Prins Bernhard heeft tot aan zijn dood ontkend dat hij lid was van de nazipartij. Ook toen hij met eerder bewijs werd geconfronteerd. In 1996 meldden historici al dat ze een kopie van zijn lidmaatschapskaart gevonden hadden in de VS. Ook werd er correspondentie over de opzegging van lidmaatschap uit 1936 gevonden. In dat jaar verloofde hij zich met Juliana. Bernhard gaf alleen toe dat hij een tijd lid was geweest van een afdeling van de SS.
In een serie vraaggesprekken die hij voor zijn dood had met de Volkskrant verklaarde de prins nog: "Ik kan met de hand op de Bijbel verklaren: ik was nooit een nazi. Ik heb nooit het partijlidmaatschap betaald, ik heb nooit een lidmaatschapskaart gehad."
https://nos.nl/l/2492806
**Republikein McCarthy afgezet als voorzitter Huis van Afgevaardigden**
De Republikein Kevin McCarthy is afgezet in een stemming over zijn voorzitterschap van het Huis van afgevaardigden. Voor de afzetting van McCarthy was een meerderheid nodig. Hoewel hij gesteund werd door het grootste gedeelte van de Republikeinen, stemde een aantal van hen voor de afzetting.
Het is de eerste keer in de geschiedenis van de VS dat de voorzitter van het Huis wordt afgezet. De laatste afzettingsprocedure tegen een voorzitter van het Huis was in 1910 tegen de Republikein Joseph Cannon. Die overleefde de stemming.
De motie om McCarthy af te zetten kwam van zijn partijgenoot Matt Gaetz. Gaetz diende gisteren de motie voor het afzetten van McCarthy in, nadat McCarthy afgelopen weekend met een noodfinancieringswet in samenwerking met de Democraten een shutdown van de Amerikaanse federale regering had voorkomen.
Het Huis van Afgevaardigden stemde eerst over de motie voor de afzettingsprocedure zelf, waardoor er nog een kans was dat de motie weggestemd zou worden. Dat gebeurde niet: 208 leden stemden tegen het indienen van de motie en 218 stemmen voor. Onder de voorstemmers waren elf Republikeinen.
McCarthy volgde begin dit jaar de Democraat Nancy Pelosi op als voorzitter van het Huis. Dat ging niet zonder slag of stoot: er waren vier dagen en vijftien stemrondes nodig voor zijn verkiezing. McCarthy had namelijk te maken met felle tegenstand van een groep conservatieve Republikeinen. Zij verweten hem onder meer te veel met de Democraten samen te werken. Gaetz was een van de Republikeinse parlementariërs die tegen McCarthy stemden.
Uiteindelijk werd McCarthy toch gekozen, maar wel op de voorwaarde dat er maar één Congreslid nodig was om een stemming te krijgen over het voorzitterschap. Normaal is een meerderheid in het Huis nodig om een afzettingsprocedure te starten.
Shutdown
Afgelopen weekend stelde McCarthy een noodfinancieringswet voor om een shutdown, het stilleggen van de federale regering, te voorkomen. Een aantal uiterst conservatieve Republikeinen stuurde aan op een shutdown om hun eisen ingewilligd te krijgen. Zo wilden ze verregaande bezuinigingen op onder andere onderwijs en bijstand. Ook de steun aan Oekraïne wilden ze stopzetten.
Door de noodfinancieringswet werd de begroting voor de komende 45 dagen aangenomen. Vrijwel alle Democraten en de meeste Republikeinen stemden voor het pakket.
https://nos.nl/l/2492797
**Republikein McCarthy afgezet als voorzitter Huis van Afgevaardigden**
De Republikein Kevin McCarthy is afgezet in een stemming over zijn voorzitterschap van het Huis van afgevaardigden. Voor de afzetting van McCarthy was een meerderheid nodig. Hoewel hij gesteund werd door het grootste gedeelte van de Republikeinen, stemde een aantal van hen voor de afzetting. Alle Democraten stemden ook voor.
Het is de eerste keer in de geschiedenis van de VS dat de voorzitter van het Huis wordt afgezet. De laatste afzettingsprocedure tegen een voorzitter van het Huis was in 1910 tegen de Republikein Joseph Cannon. Die overleefde de stemming.
De motie om McCarthy af te zetten kwam van zijn partijgenoot Matt Gaetz. Gaetz diende gisteren de motie voor het afzetten van McCarthy in, nadat McCarthy afgelopen weekend met een noodfinancieringswet in samenwerking met de Democraten een shutdown van de Amerikaanse federale regering had voorkomen.
Het Huis van Afgevaardigden stemde eerst over de motie voor de afzettingsprocedure zelf, waardoor er nog een kans was dat de motie weggestemd zou worden. Dat gebeurde niet: 208 leden stemden tegen het indienen van de motie en 218 stemmen voor. Onder de voorstemmers waren elf Republikeinen.
Wat de vervolgstappen zijn is niet duidelijk, maar er is geen voor de hand liggende opvolger die de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden kan leiden.
McCarthy volgde begin dit jaar de Democraat Nancy Pelosi op als voorzitter van het Huis. Dat ging niet zonder slag of stoot: er waren vier dagen en vijftien stemrondes nodig voor zijn verkiezing. McCarthy had namelijk te maken met felle tegenstand van een groep conservatieve Republikeinen. Zij verweten hem onder meer te veel met de Democraten samen te werken. Gaetz was een van de Republikeinse parlementariërs die tegen McCarthy stemden.
Uiteindelijk werd McCarthy toch gekozen, maar wel op de voorwaarde dat er maar één Congreslid nodig was om een stemming te krijgen over het voorzitterschap. Normaal is een meerderheid in het Huis nodig om een afzettingsprocedure te starten.
Shutdown
Afgelopen weekend stelde McCarthy een noodfinancieringswet voor om een shutdown, het stilleggen van de federale regering, te voorkomen. Een aantal uiterst conservatieve Republikeinen stuurde aan op een shutdown om hun eisen ingewilligd te krijgen. Zo wilden ze verregaande bezuinigingen op onder andere onderwijs en bijstand. Ook de steun aan Oekraïne wilden ze stopzetten.
Door de noodfinancieringswet werd de begroting voor de komende 45 dagen aangenomen. Vrijwel alle Democraten en de meeste Republikeinen stemden voor het pakket.
https://nos.nl/l/2492797
**Republikein McCarthy afgezet als voorzitter Huis van Afgevaardigden**
De Republikein Kevin McCarthy is afgezet in een stemming over zijn voorzitterschap van het Huis van afgevaardigden. Voor de afzetting van McCarthy was een meerderheid nodig. Hoewel hij gesteund werd door het grootste gedeelte van de Republikeinen, stemde een aantal van hen voor de afzetting. Alle Democraten stemden ook voor.
Het is de eerste keer in de geschiedenis van de VS dat de voorzitter van het Huis wordt afgezet. De laatste afzettingsprocedure tegen een voorzitter van het Huis was in 1910 tegen de Republikein Joseph Cannon. Die overleefde de stemming.
De motie om McCarthy af te zetten kwam van zijn partijgenoot Matt Gaetz. Gaetz diende gisteren de motie voor het afzetten van McCarthy in, nadat McCarthy afgelopen weekend met een noodfinancieringswet in samenwerking met de Democraten een shutdown van de Amerikaanse federale regering had voorkomen.
Het Huis van Afgevaardigden stemde eerst over de motie voor de afzettingsprocedure zelf, waardoor er nog een kans was dat de motie weggestemd zou worden. Dat gebeurde niet: 208 leden stemden tegen het indienen van de motie en 218 stemmen voor. Onder de voorstemmers waren elf Republikeinen.
McCarthy volgde begin dit jaar de Democraat Nancy Pelosi op als voorzitter van het Huis. Dat ging niet zonder slag of stoot: er waren vier dagen en vijftien stemrondes nodig voor zijn verkiezing. McCarthy had namelijk te maken met felle tegenstand van een groep conservatieve Republikeinen. Zij verweten hem onder meer te veel met de Democraten samen te werken. Gaetz was een van de Republikeinse parlementariërs die tegen McCarthy stemden.
Uiteindelijk werd McCarthy toch gekozen, maar wel op de voorwaarde dat er maar één Congreslid nodig was om een stemming te krijgen over het voorzitterschap. Normaal is een meerderheid in het Huis nodig om een afzettingsprocedure te starten.
Shutdown
Afgelopen weekend stelde McCarthy een noodfinancieringswet voor om een shutdown, het stilleggen van de federale regering, te voorkomen. Een aantal uiterst conservatieve Republikeinen stuurde aan op een shutdown om hun eisen ingewilligd te krijgen. Zo wilden ze verregaande bezuinigingen op onder andere onderwijs en bijstand. Ook de steun aan Oekraïne wilden ze stopzetten.
Door de noodfinancieringswet werd de begroting voor de komende 45 dagen aangenomen. Vrijwel alle Democraten en de meeste Republikeinen stemden voor het pakket.
https://nos.nl/l/2492797
**Zeker twintig doden bij busongeluk bij Venetië**
Bij een ongeluk met een bus bij Venetië zijn zeker twintig doden gevallen. Dat meldt de burgemeester van de Italiaanse stad. Berichten over gewonden lopen uiteen van twaalf tot veertig. Ook zouden er nog mensen worden vermist.
De volle lijnbus stortte van een viaduct 10 meter naar beneden, kwam op een spoorlijn terecht en vloog in brand. Burgemeester Brugnaro spreekt van een "apocalyptisch tafereel".
Het ongeluk gebeurde op de weg bij Mestre, aan de noordkant van de stad, toen de bus een oprit naar de snelweg op reed. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend.
Dit zijn de eerste beelden van het ongeluk:
Volgens de burgemeester waren er kinderen aan boord van de bus en mensen die van hun werk onderweg waren naar huis. Hij heeft het scenario voor noodsituaties in werking gesteld, wat onder meer inhoudt dat de capaciteit in de ziekenhuizen is opgeschaald.
Premier Meloni heeft in een eerste reactie haar medeleven betuigd met de slachtoffers en de nabestaanden, mede namens de regering.
https://nos.nl/l/2492790
**Zeker twintig doden bij busongeluk bij Venetië**
Bij een ongeluk met een bus bij Venetië zijn zeker twintig doden gevallen. Dat meldt de burgemeester van de Italiaanse stad. Zo'n veertig mensen zouden gewond zijn geraakt.
De volle lijnbus stortte van een viaduct 15 meter naar beneden, kwam op een spoorlijn terecht en vloog in brand. Burgemeester Brugnaro spreekt van een "apocalyptisch tafereel".
Het ongeluk gebeurde op de weg bij Mestre, aan de noordkant van de stad, toen de bus een oprit op reed. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend.
https://nos.nl/l/2492790
**Zeker twintig doden bij busongeluk bij Venetië**
Bij een ongeluk met een bus bij Venetië zijn zeker twintig doden gevallen. Dat meldt de burgemeester van de Italiaanse stad. Berichten over gewonden lopen uiteen van twaalf tot veertig. Ook zouden er nog mensen worden vermist.
De volle lijnbus stortte van een viaduct 10 meter naar beneden, kwam op een spoorlijn terecht en vloog in brand. Burgemeester Brugnaro spreekt van een "apocalyptisch tafereel".
Het ongeluk gebeurde op de weg bij Mestre, aan de noordkant van de stad, toen de bus een oprit naar de snelweg op reed. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend.
Noodscenario
Volgens de burgemeester waren er kinderen aan boord van de bus en mensen die van hun werk onderweg waren naar huis. Hij heeft het scenario voor noodsituaties in werking gesteld, wat onder meer inhoudt dat de capaciteit in de ziekenhuizen is opgeschaald.
Premier Meloni heeft in een eerste reactie haar medeleven betuigd met de slachtoffers en de nabestaanden, mede namens de regering.
https://nos.nl/l/2492790
**'Laatste vluchtelingen vertrokken uit Nagorno-Karabach'**
De laatste etnische Armeniërs zijn vertrokken uit Nagorno-Karabach, meldt Armenië. De Armeense enclave in Azerbeidzjan is inmiddels grotendeels verlaten.
Er woonden zo'n 120.000 etnische Armeniërs in Nagorno-Karabach. Ruim 100.000 van hen zijn volgens de Armeense regering naar Armenië gevlucht sinds Azerbeidzjan de controle over de regio ruim anderhalve week geleden overnam na een oorlog van 24 uur.
Op onderstaande beelden is te zien dat er nauwelijks auto's meer zijn in de hoofdstad Stepanakert.
In de hoofdstad Stepanakert zijn nog maar enkele honderden mensen, meldt het Rode Kruis. In de stad leefden voorheen zo'n 55.000 etnische Armeniërs. Ziekenhuizen functioneren niet meer, het medisch personeel is vertrokken, meldt de hulporganisatie. Ook de directeur van het mortuarium is weg. De teamleider van het Rode Kruis spreekt van "een surrealistische situatie".
De overgebleven inwoners zijn veelal ouderen, zieken en mensen met een beperking. Medewerkers van het Rode Kruis proberen met megafoons achterblijvers op te sporen.
Ook op onderstaande beelden uit de hoofdstad is nauwelijks verkeer te zien.
De meeste inwoners zijn gevlucht uit angst voor etnische zuiveringen. Dat is volgens Azerbeidzjan niet nodig. Het land zegt Nagorno-Karabach vreedzaam te willen integreren, maar dat wordt vanwege de gewelddadige voorgeschiedenis niet geloofd.
De enclave Nagorno-Karabach hoort formeel bij Azerbeidzjan, maar werd voornamelijk bewoond door etnische Armeniërs die er een separatistisch zelfbestuur hadden.
Van dat bestuur zijn volgens Azerbeidzjan vier separatistische leiders gearresteerd. Het gaat om twee oud-presidenten van de Armeense enclave, Bako Sahakyan en Arkadi Ghukasyan, en Arayik Harutyunyan, die president was toen Azerbeidzjan de controle overnam. Ook de voorzitter van het parlement van Nagorno-Karabach zou zijn opgepakt.
Drie andere voormalige leiders, onder wie twee ministers en het hoofd van de veiligheidsdienst, zijn wel veilig de grens overgekomen, meldt Armenië.
https://nos.nl/l/2492789
**Air France-KLM koopt zich in bij kwakkelende concurrent SAS**
Air France-KLM neemt een groot belang in de Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS. Dat meldt het Frans-Nederlandse bedrijf in een persbericht. Met de deal krijgt het 19,9 procent van de aandelen van de kwakkelende concurrent in handen.
Met de aankoop hoopt Air France-KLM meer grip te krijgen op de Scandinavische markt. "Air France-KLM kijkt ernaar uit om sterke commerciële banden met SAS op te bouwen", zegt topman Benjamin Smith in het bericht. "Met de stevige positie in Scandinavië en het sterke merk, levert SAS een enorm potentieel aan Air France-KLM."
Financiële problemen
Op dit moment zijn de Zweedse en Deense staat nog de grootste aandeelhouders. Maar vanwege ernstige financiële problemen (in de VS loopt zelfs een procedure om een faillissement te voorkomen) waren er gesprekken met verschillende investeerders.
"We zijn verheugd om onderdeel te zijn van het consortium met het winnende bod", zegt Smith. Hij doelt daarmee op de samenwerking investeringsmaatschappijen Castlelake en Lind Invest. Samen met de Deense staat steekt het consortium 1,1 miljard euro in SAS, 138 miljoen daarvan komt van Air France-KLM.
Castlelake wordt door de transactie in een keer de grootste aandeelhouder, met bijna een derde van de aandelen. De Deense overheid blijft stevig aan tafel zitten met ruim een kwart van de aandelen. Het belang van Air-France KLM maakt het straks de op twee na grootste aandeelhouder.
"Nieuw kapitaal aantrekken is een van de belangrijkste pijlers van het SAS-Forward-plan", zegt Carsten Dilling, voorzitter van de raad van bestuur van SAS. Het plan moet de luchtvaartonderneming helpen om de procedure in de VS te doorstaan. "Hoewel er nog steeds veel werk te doen is, ben ik blij om te zien dat we goede vooruitgang boeken."
https://nos.nl/l/2492785
**Servië arresteert Servische politicus na aanval op klooster in Kosovo**
Servië heeft de etnisch Servische politicus Milan Radoicic uit Kosovo gearresteerd vanwege zijn betrokkenheid bij gevechten in Kosovo twee weken geleden. Dat heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken bekendgemaakt.
Radoicic was de vicepresident van de Servische politieke partij Srpska Lista in Kosovo. De partij heeft banden heeft met de partij van de Servische president Vucic.
Dronebeelden
Twee weken geleden bezette een groep van ongeveer dertig zwaargewapende mannen een kloostercomplex in Kovoso. Bij de vuurgevechten tussen de Kosovaarse politie en de groep vielen vier doden en meerdere gewonden.
Onder de doden waren drie schutters en een Kosovaarse politieagent. Volgens de Kosovaarse autoriteiten lag er een grote hoeveelheid wapens en explosieven in het klooster.
De Kosovaarse minister van Binnenlandse Zaken plaatste op Facebook dronebeelden van het klooster waarop Radoicic te zien zou zijn.
Enkele dagen na de bezetting bevestigde Radoicic in een verklaring via zijn advocaat dat hij bij de aanval betrokken was "om het Servische volk aan te moedigen zich te verzetten tegen het terroristische regime van Kurti". Kurti is de premier van Kosovo.
Radoicic zei dat de Servische autoriteiten niet op de hoogte waren van zijn handelen en dat hij zijn functie bij de partij had neergelegd.
Verdacht van moord
De etnisch Servische politicus en zakenman werd al gezocht omdat hij verdacht wordt van betrokkenheid bij de moord op de gematigde Kosovaarse Servische leider Oliver Ivanovic in 2018. De Servische president Vucic heeft Radoicic meerdere keren verdedigd. Ook na de recente aanval noemde Vucic hem lovend een "echte patriot" die de Kosovaarse Serviërs verdedigt.
De Europese Unie en de Verenigde Staten hadden Servië opgeroepen om iedereen die betrokken was bij de bezetting van het klooster te berechten.
Gewelddadige confrontaties tussen etnische Serviërs en de Kosovaarse politie komen vaker voor, maar de recente aanval was de grootste in jaren. Dit voorjaar leken de leiders van beide landen toe te werken naar een samenwerking. Onder leiding van de EU-buitenlandchef Borrell bereikten ze een akkoord over het "normaliseren van de relaties."
Enkele weken later liepen de spanningen tussen beide landen weer op, na lokale verkiezingen. Etnische Serviërs probeerden te voorkomen dat in een aantal noordelijke gemeenten etnisch Albanese burgemeesters werden geïnstalleerd. De Serviërs hadden de verkiezingen geboycot, waardoor de opkomst slechts 4 procent was. Bij ongeregeldheden daarna raakten tientallen NAVO-militairen gewond.
Extra NAVO-troepen
De NAVO maakte na de gewelddadigheden vorige week bekend extra troepen te sturen naar Kosovo. De VN-vredesmacht KFOR is al sinds 1999 aanwezig in Kosovo. Tegenwoordig zijn er ongeveer 4500 NAVO-militairen in het gebied. Hoeveel daar bij komen is onduidelijk.
De Amerikaanse regering heeft er daarnaast bij Servië op aangedrongen om zich terug te trekken uit het grensgebied met Kosovo. Het Witte Huis zei een grote militaire inzet te zien langs de grens met Kosovo met een "ongekende hoeveelheid" geavanceerde Servische artillerie en tanks.
Servië zei daarna de troepenmacht met de helft te hebben verminderd, maar de VS liet weten dit nog niet te kunnen bevestigen.
https://nos.nl/l/2492784
**Extinction Rebellion heeft nog geen verbod op inzet waterkanon A12**
Extinction Rebellion (XR) is nog niet verlost van het waterkanon bij de protesten op de A12 bij Den Haag. De klimaatactiegroep hoopte vandaag met een kort geding een verbod af te dwingen bij de rechter, maar die deed nog geen uitspraak.
De advocaten van de demonstranten claimden tijdens de zitting dat de inzet vooral gericht is op "mishandeling en vernedering". Daarnaast dient de inzet volgens hen "geen enkel legitiem doel."
Volgens de advocaten is ook totaal onduidelijk op grond van welke regels de politie de waterkanonnen eigenlijk inzet. Daarom mag het waterkanon niet meer ingezet worden tijdens A12-blokkades, vinden zij. "Er is geen richtlijn die duidelijk maakt in welke omstandigheden een waterkanon kan worden ingezet", zegt advocaat Jaantje Kramer bij Omroep West.
De gemeente Den Haag en de landelijke overheid vinden de inzet wel degelijk geoorloofd. Volgens de landsadvocaat zou een verbod een te grote inperking zijn van de bevoegdheid van burgemeester Jan van Zanen (VVD) van Den Haag. De politie hanteert volgens haar wel degelijk voorwaarden.
De rechter doet op 13 oktober uitspraak.
Vandaag was de A12 voor de 25ste dag op rij bezet. De politie heeft vanmiddag 73 klimaatdemonstranten opgepakt. Ze gingen rond 12.00 uur de weg op en liepen onder meer door naar de tunnelbak. Onder de aangehouden personen zat ook een minderjarige, meldt de politie.
De politie hield gisteren 79 mensen aan die in Den Haag een deel van de snelweg blokkeerden. Zondagmiddag waren het meer dan vierhonderd actievoerders die werden aangehouden. Een deel van de actievoerders had zich toen vastgelijmd aan het wegdek. Ook waren er demonstranten die hun vingers door putdeksels hadden gestoken en hun vingertoppen vervolgens aan elkaar lijmden.
Verschillende keren is het waterkanon door de politie tegen demonstranten op de A12 ingezet:
https://nos.nl/l/2492754
**Armenië sluit zich aan bij Internationaal Strafhof, tot irritatie van Rusland**
Het Armeense parlement heeft ingestemd met aansluiting bij het Internationaal Strafhof, ondanks bezwaren van de voornaamste bondgenoot van het land, Rusland. De aansluiting betekent dat nu ook in Armenië het arrestatiebevel van het Strafhof tegen Poetin van kracht wordt. Het Kremlin noemt de actie "vijandig".
Voor Armenië gaat de aansluiting bij het Internationaal Strafhof vooral om bescherming tegen Azerbeidzjan, met het oog op de afloop van het conflict om de enclave Nagorno-Karabach. Volgens de Armeense regering heeft Rusland daarin te weinig betekend voor de inwoners.
Nagorno-Karabach
De betrekkingen tussen Armenië, dat voorheen deel uitmaakte van de Sovjet-Unie, en Rusland, gaan eeuwen terug. Maar die banden verslechteren al tijden, omdat Rusland - dat normaal gesproken tegenwicht biedt aan het militair sterke Azerbeidzjan - sinds de oorlog in Oekraïne minder vredestroepen naar het gebied stuurt.
Het gebrek aan steun resulteerde in een negen maanden durende Azerbeidzjaanse blokkade van de enclave en een nieuwe militaire aanval, waardoor Nagorno-Karabach als Armeense enclave de facto niet meer bestaat. Dat heeft geleid tot een massale vluchtelingenstroom en een grote humanitaire crisis. De Armeense premier Pashinyan liet zich eerder publiekelijk uit over zijn partnerschap met Rusland, en heeft gezegd "spijt te hebben" dat hij volledig op het Kremlin leunde voor bescherming.
Wil Poetin nu Armenië bezoeken, dan is de regering verplicht om hem aan te houden. In maart vaardigde het Strafhof een arrestatiebevel uit tegen zowel president Poetin als Maria Lvova-Belova, Russisch commissielid voor kinderrechten, op verdenking van kinderdeportaties. Het is de eerste keer dat een wereldleider op dit niveau wordt vervolgd door het Strafhof, waar meer dan honderd landen deel van uitmaken.
Het Kremlin zegt in een reactie op de aansluiting van Armenië: "We hebben vragen over het huidige leiderschap van Armenië." De woordvoerder voegt daaraan toe dat Rusland niet zou willen dat "Poetin moet weigeren om Armenië te bezoeken".
https://nos.nl/l/2492752
**Celstraffen en jeugd-tbs voor ouders die baby in container achterlieten**
De ouders die twee jaar geleden een baby in een ondergrondse afvalcontainer hebben achtergelaten in Amsterdam zijn door de rechtbank veroordeeld tot vijftien maanden jeugddetentie. De vader van het kind kreeg ook jeugd-tbs opgelegd. De vrouw moet zich daarnaast laten behandelen.
In een vuilcontainer op het Meernhof in Amsterdam-Zuidoost werd in februari 2021 een pasgeboren meisje gevonden. Een buurtbewoonster hoorde tijdens het weggooien van haar vuilnis een geluid uit de container komen. Ze wist naar eigen zeggen meteen dat het een baby'tje was en schakelde de hulpdiensten in. De brandweer slaagde erin het kind levend uit de ondergrondse container te halen. Het kindje werd onderkoeld naar het ziekenhuis gebracht.
Een paar dagen na de vondst wist de politie een jongen en een meisje van 17 aan te houden voor het achterlaten van de baby. Zij bleken de ouders van het kind. Ze verklaarden te hebben gedacht dat het meisje overleden was, maar de rechtbank gelooft ze niet, schrijft NH Nieuws.
Tweede baby
Tijdens het onderzoek naar de baby in de vuilcontainer stuitte de politie op gesprekken over een tweede baby. Van dat kind, geboren in 2019, zijn resten gevonden in de achtertuin van de woning van de moeder.
Het staat voor de rechtbank vast dat deze baby heeft geleefd. Hoewel de ouders niet hebben verklaard hoe dit meisje om het leven is gekomen, concludeert de rechtbank dat zij de baby gezamenlijk en met voorbedachte rade om het leven hebben gebracht. "Buitengewoon ernstige en schokkende feiten, gruwelijke daden", aldus de rechtbank.
Met het meisje dat levend uit de container is gehaald, gaat het naar omstandigheden overigens goed. Ze staat onder gezag van jeugdbescherming, zei het OM eerder.
https://nos.nl/l/2492751
**Zorgen om vapende jongeren: 'Snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine'**
Een op de vijf Nederlandse jongeren tussen 12 tot en met 25 jaar heeft in het afgelopen jaar wel eens een e-sigaret gebruikt. Dat blijkt uit de nieuwe jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten van het Trimbos-instituut.
Van de kinderen tussen 12 en 14 jaar zegt een op de tien elke maand een zogenoemde vape - die vaak zijn voorzien van een smaakje - te gebruiken. Tussen de 15 en 17 jaar gaat dit om bijna een kwart.
Van de vapende jongeren steekt een groot deel ook weleens een sigaret op. "Zorgelijk", zegt arts-epidemioloog Esther Croes over die ontwikkeling.
Croes: "Het idee dat jongeren maar beter kunnen experimenteren met een e-sigaret dan met een tabakssigaret is dus lariekoek: tweederde van de vapende jongeren rookt. Zij worden ook nog eens blootgesteld aan de schadelijke stoffen uit de tabakssigaret én uit de vapedamp."
Nicotinevergiftiging
Volgens Croes bevatten de huidige vapes vaak nicotinezout. Dat is een vorm van nicotine die niet scherp is in de keel en snel in de hersenen komt, zo legt ze uit.
"Zo raken deze jonge tieners snel en ongemerkt verslaafd aan nicotine. Op lange termijn verstoort dat de aanleg van de hersenen, wat kan leiden tot mentale problemen zoals angst-en concentratiestoornissen. Op korte termijn kan het een nicotinevergiftiging veroorzaken. Ze worden duizelig of krijgen een epileptische aanval", aldus de arts-epidemioloog.
Alarm
Eerder dit jaar sloeg een artsencollectief alarm op TikTok over het vapegedrag van influencers. Dat leidde volgens het collectief tot een stroom van berichten van bezorgde ouders. Ze lijken machteloos te staan tegenover de sluwe marketing van de tabaksindustrie, die met kleuren, smaken en geurtjes jongeren tot vapen proberen te verleiden.
Volgens aanvullend onderzoek van het collectief, genaamd Artsen slaan Alarm, praat op dit moment een derde van de ouders regelmatig met hun kind over vapen, terwijl 18 procent vermoedt dat hun kind weleens vapet. Om die reden bieden artsen nu met een campagne hulp om meer bewustwording te creëren over de gevaren van vapen onder jongeren.
Verbod
Arts-epidemioloog Croes vindt dat scholen kinderen moeten verbieden om te roken of vapen op het schoolplein en dat er voorlichting moet worden gegeven. Croes: "Kinderen moeten echt doorkrijgen dat ze door de tabaksindustrie worden gebruikt. Ze raken hun vrijheid kwijt door verslaafd te worden."
Per 1 januari mogen vapes met een smaakje niet meer worden verkocht. Dat er een verbod op smaken voor e-sigaretten zou komen, was al duidelijk. Toenmalig staatssecretaris Blokhuis zei in 2020 dat e-sigaretten voor jongeren geregeld een opstapje waren naar het roken van gewone sigaretten en dat de smaken de drempel om te gaan 'vapen' verlaagden.
Sinds juli dit jaar geldt ook al een verbod op online verkoop van tabak en e-sigaretten.
https://nos.nl/l/2492749
**Indiase politie doorzoekt weer kantoren journalisten en neemt apparatuur mee**
De Indiase politie heeft kantoren van een nieuwswebsite doorzocht in New Delhi in een onderzoek naar illegale financiering. De inval betrof ook huizen van journalisten. Het medium, NewsClick, zou volgens de regering geld krijgen uit China.
De relatie tussen India en China is gespannen sinds 2020. Toen laaide een grensconflict tussen de twee landen op. Dat conflict voert terug naar een korte oorlog in 1962, die door India werd verloren.
Critici noemen de inval van vandaag een aanval op een van de weinige onafhankelijke nieuwskanalen van India. Eerder dit jaar viel de Indiase belastingdienst nog kantoren van de BBC in India binnen. De doorzoekingen volgden na een kritische documentaire van de Britse omroep over premier Modi, die door de Indiase regering werd verboden.
De partij van Modi, de Bharatiya Janata Party (BJP), zei dat de invallen rechtmatig waren en dat de timing ervan niets te maken had met de documentaire. Toen werden alle telefoons in beslag genomen. Ook bij de nieuwste inval werden telefoons en ook laptops meegenomen.
NewsClick staat bekend als een van de weinige media die kritisch is op Modi. Internationaal wordt gewaarschuwd dat de persvrijheid in India wordt aangetast.
Opzettelijk media vervolgen
"Een speciaal onderzoeksteam lanceerde een zoekoperatie om iedereen te vinden die mogelijk geld uit het buitenland kreeg om een mediagroep te leiden met als doel het verspreiden van buitenlandse propaganda", zei een functionaris van het ministerie van Binnenlandse Zaken tegen persbureau Reuters over de inval.
Volgens de functionaris maakten de invallen deel uit van een onderzoek door de Indiase financiële misdaaddienst. Een coalitie van 28 politieke oppositiepartijen zegt in een verklaring dat de regering de afgelopen jaren opzettelijk de media heeft vervolgd en onderdrukt door gebruik te maken van onderzoeksbureaus. Het gaat volgens de coalitie alleen om mediaorganisaties en journalisten "die de waarheid spreken tegen de machthebbers".
'Erg bezorgd'
Media, internationale rechtenorganisaties en buitenlandse liefdadigheidsinstellingen worden door de Indiase belastingdienst regelmatig onder de loep genomen.
Volgens het Indiase persbureau Press Trust of India werden er bij de acties twee journalisten aangehouden. Het persbureau zegt "erg bezorgd" te zijn over de invallen en achter de journalisten te staan.
https://nos.nl/l/2492744
**Hoekstra moet langer wachten tot hij weet of hij Eurocommissaris kan worden**
Wopke Hoekstra moet nog langer wachten tot duidelijk is of hij de nieuwe Eurocommissaris Klimaat kan worden. De milieucommissie van het Europees Parlement gaat extra vragen aan hem stellen. Daardoor hoort hij sowieso vandaag niet meer of hij op voldoende steun kan rekenen. Dat zeggen bronnen tegen de NOS.
Gisteravond stelde de milieucommissie haar besluit over de benoeming van Hoekstra al uit. De CDA'er werd drie uur lang ondervraagd, maar daarna waren de leden van de commissie er nog niet van overtuigd dat Hoekstra de geschikte persoon is om Frans Timmermans op te volgen. Zo waren er kritische vragen over eerdere uitspraken, over zijn klimaatambities en zijn verleden bij Shell.
Om Eurocommissaris te worden, heeft Hoekstra een tweederdemeerderheid van de stemmen nodig van de milieucommissie. De tijd dringt. Morgen wil de milieucommissie, op basis van de antwoorden van Hoekstra, bepalen of de stemming in het hele Europees Parlement doorgaat. Die stemming staat voor donderdag gepland.
Een meerderheid van het parlement moet dan nog instemmen met zijn benoeming. Als de milieucommissie opnieuw besluit om het uit te stellen, kan er pas over twee weken gestemd worden door het parlement.
https://nos.nl/l/2492741
**Contactloos geld opnemen vanaf vandaag mogelijk bij Geldmaat**
Op automaten van Geldmaat is het vanaf vandaag mogelijk om met je bankpas contactloos geld op te nemen, dus zonder het pasje in de sleuf te steken. In eerste instantie kan dat alleen in de 23 Geldmaat-winkels. Dat zijn onbemande ruimtes met meerdere geldautomaten. Binnen enkele dagen is het ook mogelijk bij geldautomaten in bijvoorbeeld boekhandels.
Klanten kunnen hun bankpas tegen de zogenoemde NFC-lezer van de Geldmaat-automaat aanhouden en vervolgens geld uit de automaat trekken. Nog niet alle grote banken bieden de mogelijkheid aan. Zo gaat ABN Amro het mogelijk maken in de loop van 2024, als er nieuwe pinpassen worden geïntroduceerd. Met passen van Rabobank en ING is het wel mogelijk om contactloos te pinnen.
Nog niet mobiel
Geen van de drie banken biedt nog de mogelijkheid om rechtstreeks contactloos geld op te nemen met mobiel of met een smartwatch. ING en Rabobank zeggen dat dit technisch lastig is.
In de tussentijd bieden ABN Amro en ING wel een iets omslachtiger mobiel alternatief aan. Dan moet de bank-app op de mobiele telefoon gebruikt worden, voordat de automaat geld geeft. Bij ABN Amro moet er een QR-code gescand worden, bij ING krijgen mensen een mobiele code die ze moeten invoeren op de betaalautomaat.
Later bij Albert Heijn
Technisch gezien zijn de Geldmaat-automaten er wel klaar voor. Alleen in de 900 betaalautomaten in Albert Heijn-filialen gaat het iets langer duren: die worden volgend jaar allemaal vervangen door automaten waarop contactloos geld opgenomen kan worden.
Ook moeten sommige automaten die buiten staan nog worden vervangen. Een automaat is vernieuwd als er een lampje brandt bij de NFC-lezer. "Als dat brandt, kun je er contactloos geld opnemen", zegt een woordvoerder van Geldmaat.
Zij stelt dat contactloos opnemen in de toekomst onderhoud aan de geldautomaten gaat schelen. "De lezer die wordt gebruikt als je een pasje erin moet steken is ontzettend gevoelig. Als er vuil in komt omdat het erin waait of als er een stukje nagel in belandt, kan dat al een storing geven en we hebben ook te maken met vandalisme."
Rolstoel
Geldmaat ziet ook andere voordelen. "Mensen in bijvoorbeeld een rolstoel moeten vrij hoog reiken om de pas in de lezer te steken. Bij contactloos betalen hoeft dat niet meer", zegt de woordvoerder. Ze denkt dat het ook gaat helpen bij mensen die vergeten hun pas uit de automaat te halen.
https://nos.nl/l/2492737
**Drie doden bij schietincident in Thais winkelcentrum, 14-jarige jongen opgepakt**
In de Thaise hoofdstad Bangkok zijn drie doden gevallen bij een schietpartij in een winkelcentrum. De politie heeft een 14-jarige jongen gearresteerd die betrokken was bij het incident, schrijven lokale media.
Naast de drie overleden personen raakten er minstens vier mensen gewond. De lokale hulpdiensten melden dat een van hen een andere nationaliteit heeft dan de Thaise. Welke dat is, is niet bekend.
Honderden bezoekers van het winkelcentrum Siam Paragon vluchtten weg toen zij geweerschoten hoorden. Autoriteiten sloten na de schietpartij een nabijgelegen treinstation.
De Thaise premier Srettha Thavisin heeft zijn condoleances aangeboden aan de nabestaanden van de slachtoffers.
https://nos.nl/l/2492735
**Chinese dode bij schietincident in Thais winkelcentrum, 14-jarige jongen opgepakt**
In de Thaise hoofdstad Bangkok is zeker één dode gevallen bij een schietpartij in een winkelcentrum. Dat meldt de Thaise staatsomroep in een laatste update over het aantal slachtoffers, nadat er eerder werd gesproken over vier doden.
De omroep baseert zich op informatie van lokale hulpdiensten. De overleden man had de Chinese nationaliteit. De politie heeft een 14-jarige jongen gearresteerd vanwege betrokkenheid bij het incident.
Naast de overleden persoon raakten er minstens vijf mensen gewond.
Honderden bezoekers van het winkelcentrum Siam Paragon vluchtten weg toen zij geweerschoten hoorden. Autoriteiten sloten na de schietpartij een nabijgelegen treinstation.
De Thaise premier Srettha heeft via X zijn condoleances aangeboden.
https://nos.nl/l/2492735
**Turkse politie pakt honderden mensen op vanwege wapenbezit en banden met PKK**
De Turkse politie heeft bijna duizend mensen opgepakt bij operaties in het hele land. 928 arrestaties zijn verricht op verdenking van verboden wapenbezit of wapensmokkel, 67 mensen zijn opgepakt vanwege banden met de Koerdische beweging PKK. Dat melden Turkse media. De arrestaties vonden vandaag in het hele land plaats.
Afgelopen weekend voerde de Turkse luchtmacht al aanvallen uit op stellingen van de PKK in Noord-Irak. Aanleiding voor die luchtaanvallen was een zelfmoordaanslag in de hoofdstad Ankara zondag, waarbij twee agenten lichtgewond raakten. De PKK eiste die aanslag op.
Volgens de Turkse autoriteiten waren de arrestaties onder meer gericht op de "inlichtingeneenheden" van de PKK. Minister Yerlikaya van Binnenlandse Zaken zegt dat er daarom invallen zijn geweest in zestien provincies. Er werden bij de operatie honderden agenten en andere functionarissen ingezet. Er zijn volgens minister Yerlikaya van Binnenlandse Zaken 840 wapens in beslag genomen. Twee agenten raakten bij de operatie gewond.
Naast Turkije beschouwen ook de Europese Unie en Verenigde Staten de PKK als een terroristische organisatie. Het Turkse leger voert geregeld luchtaanvallen uit op doelen van de PKK in Irak. Daar heeft de organisatie een hoofdkwartier en bases. De PKK streeft naar meer autonomie en rechten voor Koerden binnen Turkije.
https://nos.nl/l/2492734
**Scheepsbouwer Damen eist compensatie voor sancties tegen Rusland**
Damen Shipyards eist compensatie van de Nederlandse staat vanwege de sancties tegen Rusland. Dat bevestigt een woordvoerder van de grootste scheepsbouwer van Nederland naar aanleiding van een bericht van persbureau Bloomberg.
Damen zegt door de sancties enkele opdrachten in Rusland niet uit te kunnen voeren. "Daar willen we voor worden gecompenseerd."
De aanklacht tegen de staat is al in mei ingediend bij de rechtbank Rotterdam. Damen zegt dat het bedrijf voor de Russische inval in Oekraïne enkele contracten had afgesloten met Russische reders. "Door de sancties kunnen wij die opdrachten nu niet uitvoeren", benadrukt een woordvoerder van Damen.
Details over wanneer de zaak bij de rechtbank wordt behandeld kan het bedrijf nog niet noemen. Welk bedrag Damen eist, wil het bedrijf niet zeggen.
https://nos.nl/l/2492731
**Nobelprijs voor Natuurkunde voor het zichtbaar maken van elektronen in atomen**
De Nobelprijs voor Natuurkunde gaat naar de Fransman Pierre Agostini, de Hongaars-Oostenrijkse Ferenc Krausz en de Française Anne L'Huillier. Het Nobelcomité heeft dat bekendgemaakt in Stockholm. De drie keken door middel van supersnelle lichtflitsen naar elektronen binnenin atomen en moleculen en maakten zichtbaar wat er daarin gebeurt.
De deeltjes in atomen zijn zo klein dat mensen ze niet met het blote oog kunnen waarnemen. De tijd die wordt gebruikt bij elektronen zijn zogeheten attoseconden. Dat is een miljardste van een miljardste van een seconde. "Er zitten evenveel attoseconden in een seconde als er seconden zijn geweest sinds het ontstaan van het heelal", aldus het Nobelcomité.
Deur kan nu open
Eva Olsson, voorzitter van het Nobelcomité voor Natuurkunde, zegt dat "we nu de deur naar de wereld van elektronen kunnen openen". "Natuurkunde over attoseconden geeft ons de mogelijkheid om mechanismen te begrijpen die worden bestuurd door elektronen. De volgende stap zal het gebruik ervan zijn", aldus Olsson.
De onderzochte technieken kunnen worden toegepast in veel verschillende gebieden. Bij elektrotechniek is het bijvoorbeeld van belang om te begrijpen en controleren hoe elektronen zich gedragen in een materiaal. Ook kunnen de pulsen kunnen worden gebruikt om verschillende moleculen te identificeren, wat in de medische wereld belangrijk is bij diagnostiek.
Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Natuurkunde naar de Fransman Alain Aspect, de Amerikaan John F. Clauser en de Oostenrijker Anton Zeilinger voor hun onderzoek op het gebied van kwantumfysica.
De laatste keer dat een Nederlander de Nobelprijs voor Natuurkunde won was in 2010. Toen wonnen de in Rusland geboren Nederlander Andre Geim en de Russisch-Britse Konstantin Novoselov de prijs voor hun baanbrekende experimenten met betrekking tot het tweedimensionale materiaal grafeen.
In 1999 vielen de Nederlandse wetenschappers Gerard 't Hooft en Martinus Veltman in de prijzen met hun onderzoek dat de kwantumstructuur van elektrozwakke wisselwerkingen ophelderde.
Nobel voor de Geneeskunde
Gisteren maakte het Nobelcomité bekend dat de Nobelprijs voor Geneeskunde gaat naar de Hongaarse Katalin Karikó en de Amerikaan Drew Weissman. Zij hebben met hun "baanbrekende" onderzoek ervoor gezorgd dat effectieve mRNA-vaccins konden worden ontwikkeld in de strijd tegen COVID-19.
De komende dagen worden de overige Nobelwinnaars bekendgemaakt. Op woensdag staat de Nobelprijs voor Scheikunde op de agenda, op donderdag de Nobelprijs voor Literatuur, op vrijdag de Nobelprijs voor de Vrede en volgende week maandag volgt als laatst de bekendmaking van de winnaar van de Nobelprijs voor Economie.
Op 10 december worden de prijzen uitgereikt in Zweden, behalve de Nobelprijs voor de Vrede. Die zal volgens traditie diezelfde dag worden uitgereikt in Noorwegen.
Grootste nut
De Nobelprijzen zijn de belangrijkste wetenschapsprijzen ter wereld. Jaarlijks worden ze uitgereikt op 10 december, de sterfdag van Alfred Nobel, de bedenker van de prijzen. In zijn testament stelde hij dat de prijzen bestemd moesten zijn voor "hen die in het afgelopen jaar aan de mensheid het grootste nut hebben verschaft".
Nobelprijswinnaars krijgen naast een oorkonde en een gouden medaille een geldbedrag mee naar huis van 11 miljoen Zweedse kronen (ruim 950.000 euro). Sinds dit jaar is het prijzengeld verhoogd met 1 miljoen Zweedse kronen, vanwege de gekelderde waarde van de Zweedse munteenheid.
https://nos.nl/l/2492729
**Deskundigen: gebruik enkelband bij korte celstraf, dat voorkomt recidive**
Bij een gevangenisstraf van maximaal een halfjaar zou de veroordeelde zijn straf moeten kunnen uitzitten met een enkelband. Daar pleiten deskundigen voor in een burgerinitiatief, dat vandaag wordt overhandigd aan de Tweede Kamer. Het initiatief komt van de Universiteit Maastricht en Stichting Restorative Justice Nederland.
Bij een gewone gevangenisstraf is bij de groep kortgestraften de kans op recidive hoog, zegt Jacques Claessen, hoogleraar herstelrecht en hoofddocent strafrecht aan de Universiteit Maastricht, in het NOS Radio 1 Journaal. Ook kost zo'n korte celstraf de samenleving relatief veel geld, zegt Claessen.
Hij is daarom groot voorstander van een elektronische detentie - oftewel een enkelband - bij een veroordeling tot een korte gevangenisstraf. Een paar maanden zitten is volgens hem "weinig betekenisvol en zinvol". "Daar willen we graag een alternatief voor bieden", zegt Claessen, doelend op het mogelijk maken voor rechters om bij een straf voor iets anders te kiezen dan een korte detentie.
Veel korte celstraffen
De deskundigen achter het initiatiefvoorstel pleiten ervoor dat elektronische detentie opgenomen wordt in het Wetboek van Strafrecht als mogelijke straf. Nederland is een van de weinige landen in Europa die deze strafrechtelijke sanctie niet kent.
Er kan een korte celstraf opgelegd worden voor een vergrijp als een vechtpartij of diefstal. Uit cijfers blijkt dat ongeveer 85 procent van alle gedetineerden in Nederland korter dan zes maanden vastzit, maar dat de recidivecijfers hoog zijn.
Het voorstel is niet nieuw. Dat korte celstraffen niet effectief zijn, is al vaker aangekaart door onder meer advocaten en rechters. Ook de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) schreef dit in 2021 aan de toenmalige minister van Rechtsbescherming. Het thema staat al langer op de agenda van de Kamer.
'Doorgaan met je leven'
Met een enkelband kunnen de negatieve gevolgen van een gewone gevangenisstraf voorkomen worden, zeggen deskundigen. Deze mensen kunnen in hun huis blijven wonen en naar school of werk blijven gaan. "Voor een deel kun je doorgaan met je leven", zegt Claessen.
Wel moeten de gestraften op vaste momenten thuiszitten, waardoor ze "leuke momenten" missen. De enkelband wordt daardoor wel degelijk als straf ervaren, benadrukt de hoogleraar. "Het is geen vrijheidsbeneming, het is een vrijheidsbeperkende sanctie. Vrijheid is een heel groot goed."
Bovendien is volgens Claessen de kans kleiner dat een veroordeelde met een enkelband terugvalt in crimineel gedrag; het leidt tot minder recidive, minder kosten en meer maatwerk, legt hij uit. "Dat betekent onder meer het voorkomen van meer criminaliteit en slachtoffers."
https://nos.nl/l/2492727
**Omstreden spreidingswet krijgt toch een meerderheid in Tweede Kamer**
De omstreden spreidingswet die ertoe moet leiden dat asielzoekers beter worden verdeeld over het land, krijgt toch een meerderheid in de Tweede Kamer. Een voorstel van de SP om de wet zo te wijzigen dat ook de financiële slagkracht van een gemeente gaat meespelen bij de verdeling, wordt gesteund door andere partijen. Daarmee zal de SP ook voor het wetsvoorstel stemmen, waardoor er een meerderheid is.
Dat betekent overigens nog niet dat de wet, waarmee gemeenten in een uiterste geval gedwongen kunnen worden om een asielzoekerscentrum te openen, er daadwerkelijk komt. Ook de Eerste Kamer moet ermee instemmen. Het is nog de vraag of er daar wel een meerderheid is. Het kan ook zijn dat het hele onderwerp wordt doorgeschoven naar de formatie van een nieuw kabinet.
Vanmiddag stemt de Tweede Kamer over de verschillende wijzigingsvoorstellen die zijn ingediend. Op een later tijdstip, wellicht donderdag, komt dan het hele wetsvoorstel in stemming.
Gemeentelijke autonomie
De wet van demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel moet een einde maken aan het gebrek aan opvang, waardoor asielzoekers vorig jaar noodgedwongen buiten moesten slapen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Ook nu nog doet de staatssecretaris regelmatig oproepen aan gemeenten om opvangplekken beschikbaar te stellen.
Van der Burgs eigen partij, de VVD, is tegen de wet, omdat die niets zou veranderen aan de hoge instroom van asielzoekers. Net als partijen als de PVV en JA21 vindt de VVD bovendien dat de gemeentelijke autonomie aangetast wordt als het Rijk kan doordrukken dat er ergens een asielzoekerscentrum moet komen.
De SP vindt het belangrijk dat de financiële situatie van een gemeente gaat meespelen bij de verdeling. Omdat gemeenten een vergoeding krijgen voor het leveren van opvangplekken, zijn armere gemeenten nu eerder geneigd om 'ja' te zeggen. Rijke gemeenten kunnen een verzoek weigeren.
Op initiatief van het CDA krijgen gemeenten meer tijd om vrijwillig opvangplekken aan te bieden, voordat er sprake kan zijn van dwang. De VNG, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, heeft daar ook op aangedrongen.
BBB tegen
BBB zal de spreidingswet vrijwel zeker niet steunen. Partijleider Caroline van der Plas had als voorwaarde gesteld dat er een quotum van maximaal 15.000 asielzoekers per jaar in de wet zou komen, maar daar is geen meerderheid voor.
Als BBB in de Tweede Kamer tegen stemt, is de kans groot dat de partij in de Eerste Kamer hetzelfde doet. Omdat BBB daar met zestien zetels de grootste fractie is, is het nog maar zeer de vraag of de wet de eindstreep haalt.
https://nos.nl/l/2492726
**Zeker 29 militairen gedood bij aanval door jihadisten in Niger**
Bij een aanval door jihadisten in het westen van Niger zijn zeker 29 militairen om het leven gekomen. Het ministerie van Defensie heeft dat bekendgemaakt op de nationale televisie.
Volgens de verklaring waren de militairen op de terugweg van een anti-terrorismeoperatie bij de grens met Mali toen ze werden aangevallen met explosieven. Meer dan honderd jihadisten in auto's en op motoren zouden erbij betrokken zijn geweest.
Defensie zegt niet welke groep achter de aanval zou zitten. Toen het leger terugvocht, werden volgens de verklaring ook tientallen terroristen gedood. De regering heeft drie dagen van nationale rouw afgekondigd.
Junta
Sinds een staatsgreep eind juli staat Niger onder een militair bewind. Het aantal jihadistische aanslagen op militairen is sindsdien toegenomen. Volgens de BBC is de nieuwe aanval de dodelijkste. Vorige week donderdag kwamen zeker twaalf militairen om bij een soortgelijke aanslag.
Frankrijk, de voormalige kolonisator van Niger, heeft zo'n 1500 militairen in het land om jihadistische groepen te bestrijden, maar die worden voor het eind van het jaar teruggetrokken. Dat gebeurt uit protest tegen de nieuwe junta. Die had ook al gezegd geen prijs meer te stellen op de Franse aanwezigheid.
https://nos.nl/l/2492720
**Oud-legerofficier Rwanda opgepakt in Ermelo in verband met genocide**
Een 67-jarige Rwandese man is in Ermelo opgepakt in verband met de genocide die in de jaren 90 plaatsvond in Rwanda. Het Openbaar Ministerie verdenkt de voormalig legerofficier Pierre-Claver K. van betrokkenheid bij de volkerenmoord op landgenoten in 1994.
De man woont sinds 1998 in Nederland en werd al eens opgepakt vanwege vergelijkbare verdenkingen. De autoriteiten van Rwanda vroegen eerder om zijn uitlevering, maar na een lange juridische strijd werd die uitlevering in juni door de Hoge Raad in Nederland verboden. De rechter vreesde dat de man in Rwanda geen eerlijk proces zou krijgen. Daarna kwam hij vrij.
Het OM en de politie in Nederland zijn daarna zelf een onderzoek begonnen en hebben ook in Rwanda onderzoek gedaan. Dat onderzoek heeft geleid tot de huidige verdenking. De man uit Ermelo wordt ervan verdacht dat hij een rol heeft gehad bij de genocide in de Rwandese gemeente Mugina, in april 1994.
Opgejaagd en levend verbrand
In Mugina kwamen duizenden mensen om bij een aanval op een parochie. Tientallen vrouwen en kinderen werden opgejaagd richting een huis, waarin ze levend werden verbrand. De voormalige legerofficier wordt verdacht van betrokkenheid bij het in brand steken van dit huis.
Bij de genocide in Rwanda in de jaren 90 kwamen in honderd dagen tijd zo'n 800.000 Tutsi's en gematigde Hutu's om het leven. Tussen de twee bevolkingsgroepen waren al jaren grote spanningen.
Toen een vliegtuig met daarin Hutu-president Habyarimana werd neergehaald met een raket, ontstond er een geweldsexplosie door extremistische Hutu's. Mensen werden op gruwelijke manieren om het leven gebracht, vaak met hakmessen. Ook werden er volgens de Verenigde Naties tussen de 150.000 en 250.000 vrouwen verkracht.
Nederland heeft de afgelopen jaren zeker drie mensen uitgeleverd aan Rwanda vanwege genocideverdenkingen.
Eerder maakten we deze terugblik op de genocide in Rwanda:
https://nos.nl/l/2492719
**Gerechtshof betrekt Hoge Raad bij rechtszaak over Uber-chauffeurs**
Zijn taxichauffeurs die rijden voor Uber zelfstandig ondernemers of werknemers? Na jaren van juridische procedures werd vandaag het definitieve antwoord op die vraag verwacht, maar het gerechtshof van Amsterdam wil eerst nog een aantal vragen voorleggen aan de Hoge Raad voor het aan het eigen oordeel toekomt, zo heeft het hof laten weten.
De vragen gaan onder meer over de rol van het ondernemerschap bij het beoordelen van een arbeidsrelatie en over de procedure die gevolgd moeten worden bij de vaststelling van de relatie van taxirijders met het bedrijf. Het hof wil van de Hoge Raad ook weten of het vergelijkbare Deliveroo-arrest van maart dit jaar van belang is voor de arbeidsrelatie en het ondernemerschap bij Uber en vraagt om verduidelijking.
Meteen in hoger beroep
Verder heeft het hof vragen over de procedure die de FNV volgt. De vakbond stelt dat alle Uber-chauffeurs werknemer zijn en daarmee onder de taxi-cao vallen op basis van de Wet AVV. Het hof wil van de Hoge Raad weten of die wet geschikt is om de zaak te beoordelen.
De bedoeling was dat het gerechtshof vandaag met een eindoordeel zou komen in het hoger beroep dat taxiplatform Uber twee jaar geleden aanspande. In 2021 diende een rechtszaak van de FNV tegen Uber, die de FNV won. Volgens de uitspraak waren de taxichauffeurs van Uber geen zelfstandige ondernemers, maar werknemers. Het bedrijf moest ze in dienst nemen en betalen volgens de taxi-cao. Uber ging onmiddellijk na de uitspraak in hoger beroep.
Winnen
Uber en de chauffeurs die aan de zijde van het taxiplatform mee procederen mogen, net als FNV, in november meepraten over de precieze vragen van het hof aan de Hoge Raad. Vervolgens beslist het hof definitief over de te stellen vragen. Wanneer die beslissing volgt is nog niet bekend.
In een reactie zegt de FNV te betreuren dat er nu nog geen einduitspraak is, maar de vakbond heeft wel begrip voor de vragen van het hof aan de Hoge Raad. "Het duurt helaas nu langer, maar uiteindelijk zullen wij winnen", zegt FNV-bestuurder platformwerk Amrit Sewgobind.
Bij Uber hopen ze dat er snel duidelijkheid komt voor de chauffeurs. "Het is goed en belangrijk dat het gerechtshof het ondernemerschap van chauffeurs in dit tussenvonnis expliciet bevestigt." Volgens Uber wil 94 procent van de chauffeurs het liefst zelfstandig taxiondernemer blijven.
https://nos.nl/l/2492718
**ANWB: aantal files blijft stijgen, vooral in Noord-Brabant**
Het blijft drukker worden op de Nederlandse wegen en dat betekent dat we vaker en ook langer stilstaan door files. De ANWB deed onderzoek naar de ontwikkelingen op de weg in de eerste negen maanden van dit jaar.
De effecten van corona op de weg zijn tenietgedaan, zegt Arnoud Broekhuis van de ANWB Verkeersinformatie in het NOS Radio 1 Journaal. "Toen waren er geen files in de ochtend- en avondspits, maar die zijn weer terug." Vanaf het einde van de coronacrisis, het eerste kwartaal van vorig jaar, keerden de dagelijkse files terug op de wegen. "Het neemt alleen maar weer toe."
Van de effecten van het advies om thuis te werken en buiten de spits te reizen is bijna niets meer te merken op de weg, concludeert de ANWB. Volgens Broekhuis zit de verkeersdrukte weer op het pre-coronaniveau van 2019.
'Aantal auto's neemt toe'
"Afgelopen half jaar hebben we de files weer fors zien toenemen. Niet alleen tijdens de spitsuren, maar ook daarbuiten." Dat is niet zo verwonderlijk, zegt Broekhuis. "Het aantal auto's neemt nog altijd toe."
Uit de cijfers van de afgelopen negen maanden blijkt dat het aantal files op bijna alle werkdagen is toegenomen. Tijdens de ochtendspits ging het om 12 procent en tijdens de avondspits om ongeveer 20 procent. Wat opvalt is dat de al rustige vrijdagochtend nog rustiger is geworden. Van een spits is dan "nauwelijks meer sprake".
Wegen kunnen drukte niet aan
In Noord-Brabant nam het aantal files dit jaar het meest toe: met 35 procent. In Noord-Holland steeg de filedruk met 31 procent, in Zuid-Holland was dit 24 procent. Van alle provincies hebben Noord- en Zuid-Holland de hoogste filedruk. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de lengte, maar ook naar de duur van een file.
De drukte in Noord-Brabant heeft volgens Broekhuis voor een deel te maken met mensen die van huis naar hun werk rijden. "Maar het is ook een provincie waar heel veel verkeer doorheen rijdt van noord naar zuid. De combinatie van het transport en het woon-werkverkeer levert heel veel knelpunten op in die provincie."
Dat in Noord-Brabant een aantal wegen is die volgens hem die drukte niet goed aan kunnen, helpt ook niet mee. "Die hebben vaak twee rijstroken. Met dat aanbod verkeer levert dat gewoon heel veel vertraging op."
Broekhuis zegt dat de kans bestaat dat het de komende tijd nog drukker wordt. "We gaan nu ook de drukste maanden van het jaar in: de herfstmaanden." Het thuiswerken heeft volgens hem wel laten zien dat het ook anders kan. "Mijn hoop is dat mensen toch de mogelijkheid aangrijpen om thuis te gaan werken als het heel slecht weer wordt en niet in de ochtend- of avondspits gaan reizen."
https://nos.nl/l/2492717
**Binnen een week drie vrouwen gestoken in dezelfde straat in Utrecht**
In Utrecht is voor de derde keer binnen een week een vrouw neergestoken in dezelfde straat. Het incident gebeurde rond middernacht bij de Balijebrug in de Rivierenwijk.
Het 20-jarige slachtoffer raakte lichtgewond en is naar het ziekenhuis gebracht. De politie heeft in de omgeving van de brug onder meer met een speurhond onderzoek gedaan.
De brug ligt in het verlengde van de Balijelaan, waar de twee eerdere incidenten waren. Afgelopen woensdagavond werd daar een 23-jarige vrouw met een scherp voorwerp gestoken en beroofd van haar schoudertas. De vrouw raakte lichtgewond. In de nacht van vrijdag op zaterdag was een eveneens 23-jarige vrouw het slachtoffer, schrijft RTV Utrecht.
De politie houdt er rekening mee dat er een verband bestaat tussen de drie incidenten, "maar we houden ook alle andere scenario's open", laat een woordvoerder weten.
https://nos.nl/l/2492713
**Acteur Tom Hanks waarschuwt voor AI-versie van zichzelf in nepreclame**
De afgelopen decennia heeft Tom Hanks als acteur tientallen rollen gespeeld. Maar nu is er een versie van hem opgedoken waar hij nadrukkelijk niets mee te maken wil hebben. Op internet gaat een video rond waarin een AI-versie van hemzelf een tandartsverzekering promoot, meldt Hanks.
In een bericht op Instagram waarschuwt hij voor de video. Met een screenshot van de AI-versie van hemzelf op de achtergrond, die wel een stuk jonger oogt dan de acteur (67), schrijft hij: "Pas op!! Er is een video in omloop waarin een tandartsverzekering wordt gepromoot met een AI-versie van mij. Ik had er niks mee te maken. - Tom Hanks."
De video roept veel vragen op. Zo zegt Hanks niets over wie de makers zijn of welk product hij precies aanprijst, de vraag is of hij dat inmiddels zelf al weet. The New York Times meldt bovendien dat er van de video geen spoor op sociale media te vinden is. Een woordvoerder van de acteur was gisteren niet bereikbaar voor commentaar, aldus de krant.
Hanks is niet de enige die last lijkt te hebben van ongewenste digitale dubbelgangers. Ook de Amerikaanse ontbijtshowpresentator Gayle King, van CBS Mornings, had er onlangs mee te maken. Eind augustus waarschuwde ze via sociale media voor een gemanipuleerde video waarin ze een dieetmethode lijkt aan te prijzen.
"Ze hebben mijn stem en beeld gemanipuleerd om het erop te doen lijken dat ik het promoot, maar ik heb nog nooit van dit product gehoord of het gebruikt!", schrijft King. "Laat je niet misleiden door deze AI-video's."
De Amerikaanse YouTuber Jimmy Donaldson, beter bekend als MrBeast, waarschuwt vanochtend op X dat er ook van hem een AI-versie met reclame rondgaat op sociale media.
In de video stelt zijn AI-versie zich voor als "Mr Beast" en zegt hij 's werelds grootste iPhone 15-weggeefactie te organiseren. Kijkers worden aangemoedigd op een link te klikken om hun telefoon te claimen. "Zijn sociale media er klaar voor om de opkomst van AI-deepfakes tegen te gaan?", vraagt hij zich op X af. "Dit is een serieus probleem."
Risico voor beroemdheden
Dat er dergelijke video's van beroemdheden in omloop zijn, komt niet onverwacht. Met de komst van generatieve AI (kunstmatige intelligentie) wordt het makkelijker om beeld en audio van beroemdheden te genereren en ze van alles te laten zeggen.
De vrees dat op niet al te lange termijn het steeds moeilijker wordt om feit van fictie te onderscheiden, wordt gezien als een van de grootste risico's van de huidige ontwikkelingen op het gebied van AI.
Daarbij is het voor beroemdheden, van wie veel beeld en audio beschikbaar is, nog eens een groter risico. Hoe meer 'trainingsdata' AI ter beschikking heeft, hoe betrouwbaarder het resultaat kan worden.
Staking Hollywood
Het inzetten van AI was voor scriptschrijvers en acteurs in Hollywood bovendien een van de redenen om sinds deze zomer het werk neer te leggen. Vorige week kwam, na maanden onderhandelingen, een akkoord. Daarbij zijn er ook afspraken gemaakt over het gebruik van AI.
https://nos.nl/l/2492710
**Giro555 langer open voor Turkije en Syrië, teller op ruim 124 miljoen euro**
De Giro555-inzamelingsactie voor de slachtoffers van de aardbevingen in Turkije en Syrië is verlengd tot 31 december. De einddatum was eerder vastgesteld op eind augustus, maar vanwege de omvang van de ramp hebben de samenwerkende hulporganisaties besloten om het gironummer langer open te houden.
Begin februari werden het zuidoosten van Turkije en het noordwesten van Syrië getroffen door aardbevingen die grote verwoestingen aanrichtten. Naar schatting kwamen meer dan 50.000 mensen om het leven. De elf hulporganisaties achter Giro555 begonnen direct een inzamelingsactie, in eerste instantie voor het bieden van noodhulp als tijdelijk onderdak, drinkwater en schone toiletten.
Na twee weken was ruim 108 miljoen euro opgehaald. Dat bedrag is volgens de laatste tussenstand, van 31 juli, opgelopen tot 124,5 miljoen. Daarvan is iets meer dan een kwart inmiddels besteed aan noodhulp, ongeveer gelijk verdeeld over beide getroffen landen.
Strenge winter
De inzamelingsactie sluit eind dit jaar, maar de hulpoperatie in de getroffen gebieden loopt nog ruim een jaar langer, tot maart 2025. Volgens actievoorzitter Michiel Servaes ligt de operatie op schema, maar is de situatie nog altijd zorgelijk, met mogelijk een strenge winter op komst.
Moeilijkheid bij de hulpverlening blijft wel de enorme uitgestrektheid van het rampgebied, zegt Servaes. Verder zorgt de hoge inflatie in beide landen ervoor dat de prijzen van voedsel en hulpgoederen hard stijgen en speelt in Syrië mee dat er al jaren grote groepen mensen op de vlucht zijn voor de burgeroorlog.
"We blijven noodhulp geven, maar gaan ons ook richten op de volgende fase", zegt Servaes. De komende tijd komt er dan ook meer nadruk op de wederopbouw en het toekomstperspectief van het rampgebied. "Dan werken we bijvoorbeeld aan het herstellen van ziekenhuizen en scholen. Of aan investeringen in de economie, zodat die weer kan opbloeien."
https://nos.nl/l/2492705
**OM compenseert slachtoffers afpersing na geblunder met werknemerslijst**
Het Openbaar Ministerie betaalt slachtoffers in de afpersingszaak bij fruitimportbedrijf De Groot in Hedel een schadevergoeding, bevestigt een woordvoerder van het Parket-Generaal aan de NOS.
Hoe groot de groep slachtoffers is, wil hij niet zeggen, maar volgens onderzoeksjournalist Yelle Tieleman, die zich in de zaak verdiepte, gaat het om een groep van ruim honderd slachtoffers. Ook over de hoogte van de vergoeding wil het OM niets zeggen.
In de afpersingszaak beveiligde de politie tussen de 300 en 400 medewerkers van het bedrijf. De zaak omvat bijna twintig gewelddadige incidenten in de periode tussen januari 2020 en juni 2021.
Het Gelderse bedrijf werd in 2019 na de vondst van zo'n 400 kilo cocaïne in een container bananen door een groep criminelen aansprakelijk gehouden voor "het verlies van hun handel". Ze eisten ruim een miljoen euro voor de volgens hen geleden schade. Er werd gedreigd een medewerker te liquideren als er niet werd betaald. Het bedrijf weigerde en schakelde de politie in.
Geblunder met werknemerslijst
Het OM blunderde in het onderzoek door in het dossier de volledige lijst met werknemers van de fruitimporteur op te nemen. Het OM vroeg de advocaten van de verdachten om de lijst te verwijderen, maar één verdachte weigerde dat.
Daarop volgden tientallen aanslagen: huizen van werknemers en oud-werknemers werden in brand gestoken, huizen werden beschoten en er werd een handgranaat achtergelaten bij een woning. De hoofdverdachte in de zaak kreeg vorig jaar een celstraf van 19 jaar en 10 maanden.
Onderzoeksjournalist Tieleman dook in de afpersingszaak en publiceert vandaag het boek De Hedelse afpersingszaak. Volgens hem verenigde een groep van ruim honderd slachtoffers zich in een stichting die een schadevergoeding vroeg voor onder meer emotioneel leed, maar ook voor praktische zaken, zoals de aanschaf van beveiligingssystemen. Het Openbaar Ministerie wil ook hierover geen mededelingen doen.
https://nos.nl/l/2492704
**Kamer trotseert kritiek kabinet: extra koopkrachtplannen moeten doorgaan**
De plannen om het minimumloon verder te verhogen, de accijnsverhoging tegen te houden, de kinderopvangtoeslag te verhogen en meer geld uit te trekken voor het openbaar vervoer, moeten gewoon doorgaan. Dat vindt de Tweede Kamer, blijkt uit een rondgang.
Het kabinet is heel kritisch op de plannen en moties die de Tweede Kamer in het debat na Prinsjesdag naar voren bracht om de koopkracht van burgers nog meer te ondersteunen. Toch zijn de partijen in de Kamer niet van plan hun ambities te laten vallen.
Volgens het demissionaire kabinet zijn veel van de uitgaven financieel wankel en niet goed onderbouwd. Zoals de belasting op de inkoop van eigen aandelen door bedrijven, een post waarmee de Tweede Kamer 1,2 miljard euro dacht binnen te halen. Dat is volgens het kabinet maar 814 miljoen. En technisch kan de heffing niet volgend jaar al worden ingevoerd, maar pas in 2025.
De bankenbelasting, die ook geld moet opleveren, kan ertoe leiden dat banken hun hoofdkantoren verplaatsen naar andere landen waar die belasting niet bestaat, suggereerde het kabinet in een kritische brief die vorige week naar de Kamer ging.
'Beetje flauw'
De kritiek dat de Kamer onverstandige voorstellen doet werpen de Kamerleden verre van zich. Vanuit de oppositie wordt het "een beetje flauw" genoemd dat het kabinet doet alsof de moties ondoordacht zijn. "Het zijn nou eenmaal andere keuzes die de Kamer maakt", klinkt het daar, met als toevoeging dat er al veel langer wordt nagedacht over dit soort maatregelen.
Twee weken geleden, bij de Algemene Politieke Beschouwingen, bleek dat de Kamer vooral zijn eigen koers wil varen nu het kabinet demissionair is. Overleg in de wandelgangen tussen coalitie- en oppositiepartijen leidde tot voorstellen om de begroting voor zo'n 4 miljard euro te wijzigen.
Helemaal doof voor de kritiek van het kabinet is de Kamer niet. Achter de schermen zoeken de partijen naar extra dekking om de plannen te betalen. In aanloop naar de Financiële Beschouwingen, woensdag en donderdag, wordt er druk gerekend en gebeld met elkaar.
Lukt het niet om extra geld vrij te spelen, dan bestaat de kans dat bijvoorbeeld het minimumloon wat minder ver omhoog zal gaan. Want duidelijk is wel dat de Kamerleden alleen volledig gedekte plannen willen indienen.
Ook regeringspartij D66 zegt dat de kritische brief van het kabinet niets afdoet aan de ambities om meer te doen voor de minimum- en middeninkomens. Dat de belasting op de inkoop van eigen aandelen, waarmee verhoging van het minimumloon deels zou worden betaald, pas in 2025 kan, noemt D66 een tegenvaller. "Ook wij willen natuurlijk dat de plannen netjes worden betaald."
Brandstofaccijns
Over de plannen om de accijns op benzine en diesel niet te verhogen door geld te halen uit het nationaal groeifonds, kwam ook kritiek van het kabinet. Het zou betekenen dat sommige innovatieve projecten om de economie te verduurzamen, niet meer kunnen doorgaan. Toch lijkt een meerderheid van de partijen nog steeds achter die keuze te staan.
Kamerlid Eelco Heinen van de VVD wijst erop dat niet alleen de laagste inkomens, maar ook de middeninkomens het moeilijk hebben. Het tegenhouden van de aanstaande accijnsverhoging is een maatregel die juist die groep helpt, zegt hij.
De komende dagen zal het kabinet gebruiken om de partijen te wijzen op de financiële consequenties van hun plannen. Maar die houden dus vooralsnog voet bij stuk. In verkiezingstijd bakzeil halen is natuurlijk ook geen aantrekkelijke optie. Dus is er alle partijen veel aan gelegen om zoveel mogelijk van hun eigen plannen te realiseren.
https://nos.nl/l/2492699
**Wekdienst 3/10: Eerherstel Curaçaose held Tula • Extinction Rebellion eist verbod waterkanon**
Goedemorgen! Vandaag dient het kort geding van Extinction Rebellion tegen de Nederlandse staat over de inzet van het waterkanon en op Curaçao krijgt slavenleider Tula eerherstel.
Eerst het weer: er valt van tijd tot tijd regen met daarbij een stevige westenwind. De middagtemperatuur ligt rond een graad of 18. In de avond trekken de buien weg en neemt de wind af. De komende dagen verlopen wisselend bewolkt en overwegend droog bij maxima tussen 17 en 19 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar aan het spoor wordt gewerkt.
Wat kun je vandaag verwachten?Wat heb je gemist?
Er is gisteravond tot laat gesproken in het Europees Parlement over de benoeming van Wopke Hoekstra, de beoogd opvolger van Frans Timmermans als Eurocommissaris Klimaat. Hoekstra zegt te willen werken aan een wereldwijde kerosineheffing, een maritieme heffing en belasting op fossiele brandstoffen. Ook wil hij de CO2-uitstoot van de EU in 2040 met 90 procent verminderen, zei hij gisteravond in zijn toespraak tijdens de hoorzitting.
Na een maand van intensieve voorbereiding verdedigde Hoekstra zijn kandidatuur. Drie uur kreeg Hoekstra de tijd om in een hoorzitting de commissie ervan te overtuigen dat hij geschikt is als klimaatcommissaris. Nadat alle 25 vragen waren gesteld en beantwoord, trokken de commissieleden zich terug voor de stemming. Gisteravond kwam daar geen besluit uit, vanmiddag gaan ze verder in conclaaf.
Ander nieuws uit de nacht:
VN stuurt buitenlandse missie naar Haïti om geweld te beteugelen: de macht op het Caribische eiland is al jaren grotendeels in handen van rivaliserende bendes.
Veel minder Russische goederen in Nederlandse zeehavens, meer uit VS: door het wegvallen van Russisch gas via leidingen, als gevolg van sancties, werd er 60 procent meer gas via havens aangevoerd.
Hackers: 'Veel gemeenten reageren niet adequaat op veiligheidslekken': ze roepen gemeenten op de drempel voor beveiligingsmeldingen te verlagen door een duidelijke procedure op de gemeentewebsites te zetten, met de optie om het ook anoniem te kunnen doen.
En dan nog even dit:
Jonge mosselen in de Waddenzee hebben houvast aan 3D-geprinte, biologisch afbreekbare riffen. Dat blijkt uit een proef op het wad bij Texel. De onderzoekers hopen dat de riffen de groei van mosselbanken een handje kunnen helpen, want die banken zijn belangrijk voor de biodiversiteit. Natuurbeheerder Rijkswaterstaat wil de mosselbanken in de Waddenzee uitbreiden.
Bekijk hier hoe die mosselbanken eruit zien:
Mooie dinsdag!
https://nos.nl/l/2492693
**Weer brand op verlaten vakantiepark Vaassen, 4 chalets afgebrand**
Bij een brand op een verlaten vakantiepark in Vaassen, bij Apeldoorn, zijn rond middernacht vier chalets afgebrand. Er zijn geen mensen gewond geraakt. Bij de brand is wat asbest vrijgekomen, zegt een woordvoerder van de brandweer, maar dat is neergekomen op het terrein van het park zelf.
Twee weken geleden was er ook al brand op hetzelfde park, toen brandde ook een chalet af. Naar de oorzaak van de brand doet de politie nu onderzoek, brandstichting wordt niet uitgesloten.
Oekraïense vluchtelingen
De gemeente Epe heeft de voormalige camping op het oog voor de opvang van maximaal 200 Oekraïense vluchtelingen, voor hooguit 5 jaar. Dit plan leidde afgelopen zomer tot verontwaardiging onder inwoners van Vaassen, zo meldde Omroep Gelderland eerder. Zij zijn bang dat op termijn asielzoekers op de camping worden gehuisvest.
In april 2022 werd het park door de gemeente Epe gesloten, omdat de huisvesting er niet veilig meer zou zijn: de huisjes zouden niet brandveilig zijn en de voorzieningen voor gas en elektriciteit waren volgens de gemeente gebrekkig. De gemeente kwam er niet uit met de beheerder van het park, waardoor het hele park vorig jaar gesloten werd.
https://nos.nl/l/2492690
**Hackers: 'Veel gemeenten reageren niet adequaat op veiligheidslekken'**
Gemeenten reageren niet snel of adequaat genoeg op meldingen over beveiligingslekken. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Twente en de vrijwilligersorganisatie van 'ethische hackers' Dutch Institute for Vulnerability Disclosure (DIVD), die bedrijven en overheden informeert over kwetsbare systemen.
Om beveiligingsproblemen bij de overheid te verhelpen kunnen experts een een zogeheten CVD-melding doen (coordinated vulnerability disclosure) via de website van een gemeente, zo is het idee. Maar dat systeem werkt lang niet altijd even goed. Onderzoeker Koen van Hove deed als ingenieur en onderzoeker bij DIVD onderzoek naar die CVD-procedures, uit persoonlijke interesse in de alertheid van Nederlandse gemeenten. Van augustus 2022 tot februari 2023 maakte hij melding van een beveiligingslek bij 114 gemeenten, als gevolg van het gebruik van door gemeenten veel gebruikte software.
Anoniem niet mogelijk
Ruim de helft van de gemeenten bleek geen duidelijke CVD-procedure te hebben, 44 gemeenten reageerden niet binnen drie maanden. Ook werkten in een aantal gevallen invulformulieren of emailadressen niet. Daarnaast kon vaak alleen melding worden gemaakt na inloggen via DigiD, waardoor een beveiligingslek anoniem aankaarten onmogelijk werd gemaakt.
Bij elf gemeenten werd melders om uitgebreide persoonsgegevens gevraagd, zoals geboortedatum, gegevens van familie of een verblijfsvergunning. De gemeente bleek daarvan niet op de hoogte.
Reden voor optimisme
Bij tien aangeschreven gemeenten werd het beveiligingslek wel opgelost, maar kreeg de melder dit niet te horen.
DIVD roept gemeenten op de drempel voor beveiligingsmeldingen te verlagen door een duidelijke procedure op de gemeentewebsites te zetten, met de optie om het ook anoniem te kunnen doen.
Volgens DIVD is er ook reden voor optimisme: 19 gemeenten reageerden wel op tijd, en handelden de melding goed af.
https://nos.nl/l/2492689
**Veel minder Russische goederen in Nederlandse zeehavens, meer uit VS**
De aanvoer van goederen vanuit Rusland naar Nederlandse zeehavens is vorig jaar sterk afgenomen, als gevolg van de invasie van dat land in Oekraïne. Vanuit de VS kwam juist veel meer binnen. Toch kwamen in 2022 de meeste goederen nog steeds uit Rusland, zo blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In totaal werd er 622 miljoen ton geladen en gelost, 1,2 procent meer dan een jaar eerder.
Door het wegvallen van Russisch gas via leidingen, als gevolg van sancties, werd er in het vorige jaar veel meer gas via havens aangevoerd: de aanvoer nam toe met 60 procent, tot in totaal 16 miljoen ton. De aanvoer vanuit de VS verdubbelde zelfs, ten opzichte van in 2021.
Meer aardolie, minder containers
Ook kwam er 5,5 procent meer aardolie en aardolieproducten binnen, vooral uit het Midden-Oosten, Egypte en Angola. Vanuit Rusland daalde de aanvoer op dat vlak juist met 24 procent.
De aan- en afvoer van containers daalde juist in 2022, en ook daarin is de oorlog terug te zien: het aantal containers van en naar Rusland daalde enorm, met respectievelijk 79 en 70 procent.
Rusland toch nog grootste aanvoerder
Ook vanuit Oekraïne was een flinke daling van de aanvoer te zien, en dan vooral op het gebied van ertsen: de aanvoer vanuit dat land daalde van 1,5 miljoen ton in 2021 tot 160 duizend ton een jaar later.
Ondanks het feit dat er in 2022 veel minder werd aangevoerd vanuit Rusland - de daling bedroeg zo'n 32 procent - was dat land in absolute zin nog steeds de grootste leverancier van goederen aan Nederlandse zeehavens. Pas toen er in december extra EU-sancties van kracht werden, op het gebied van aardolie en steenkool, kwam daar verandering in: in het eerste kwartaal van dit jaar kwamen de meeste goederen vanuit de VS.
https://nos.nl/l/2492688
**VN stuurt buitenlandse missie naar Haïti om geweld te beteugelen**
De VN-veiligheidsraad heeft ingestemd met het verzoek van de Haïtiaanse premier Henry, om een internationale troepenmacht te sturen naar het land. Die zou de orde moeten herstellen in het land, dat al jaren grotendeels in de macht is van rivaliserende bendes. Van de landen in de Veiligheidsraad stemden 13 landen tegen, China en Rusland onthielden zich van stemming.
Hoe omvangrijk de troepenmacht wordt, is nog niet duidelijk. Wel bekend is dat de missie onder leiding van Kenia zal worden uitgevoerd, dat eerder al had voorgesteld om zo'n 1000 politie-agenten te sturen. Ook Jamaica, Bahama, Antigua en Barbuda hebben personeel toegezegd, de VS zal de missie steunen met zo'n 100 miljoen dollar aan materiele en logistieke steun. Volgens de Keniaanse minister van Buitenlandse Zaken Mutua kan de missie op 1 januari van start, "hopelijk zelfs eerder".
Geen parlement
Haïti is in de ban van extreem bendegeweld sinds de moord op zittend president Moïse, in 2021. Sindsdien heeft het land feitelijk geen functionerend bestuur meer, en verkiezingen kunnen niet meer worden georganiseerd. Afgelopen januari liep de termijn van de tien laatste senatoren af, die nog in functie waren. Sindsdien heeft het land geen parlement meer.
Bendes hebben in het grootste deel van het land de macht in handen, en zij moorden, stelen en kidnappen ongestraft. Dit jaar werden er tot nu ruim 2400 mensen vermoord in het land, op een bevolking van ruim 11 miljoen mensen. In dezelfde periode werden er 950 ontvoerd voor losgeld, en ruim 900 mensen verwond. Door alle instabiliteit is de armoede de afgelopen jaren enorm toegenomen: zo'n 60 procent van de bevolking heeft nog geen 2 dollar per dag te besteden.
'Sprankje hoop'
Bijna een jaar geleden riep de Haïtiaanse premier Ariel Henry de VN daarom op om een buitenlandse troepenmacht te sturen, zodat er tenminste nieuwe verkiezingen voor het presidentschap en het parlement gehouden kunnen worden. Dat verzoek is nu dus gehonoreerd. Buitenlandminister Généus noemde het besluit "een sprankje hoop voor een bevolking die al te lang aan het lijden is."
Rusland en China, permanente leden van de Veiligheidsraad, onthielden zich van stemming, maar blokkeren de missie niet. De Russische ambassadeur Nebenzia noemde de missie 'kortzichtig' en 'haastwerk', omdat het volgens hem niet duidelijk is welke bevoegdheden de troepenmacht krijgt, en wanneer die macht weer van het eiland zal vertrekken.
Seksueel geweld en cholera
Het plan van de VN is nu dat de macht in eerste instantie in het land zal blijven, en dat negen maanden na het begin wordt geëvalueerd hoe de missie het doet.
Buitenlandse interventies zijn een gevoelig onderwerp in het land: een eerdere stabilisatiemissie onder de VN-vlag, vanaf 2004, ging gepaard met seksueel geweld door VN-troepen en zorgde voor verspreiding van cholera in het land. Die missie werd in 2017 afgesloten.
https://nos.nl/l/2492687
**Buma NL Awards uitgereikt, Marco Schuitmaker grote winnaar**
Vanavond zijn tijdens het Buma NL Awards-gala de schrijvers, componisten en uitvoerende artiesten van het levenslied in de schijnwerpers gezet. Grote winnaar van die Buma NL Awards is Marco Schuitmaker.
Hij ging er vandoor met twee awards: een voor de meest succesvolle single van 2023, de andere voor meest succesvolle kroeghit. Beide prijzen heeft hij te danken aan Engelbewaarder, de door Pierre Kartner geschreven single waarmee hij 25 weken in de Top 40 heeft gestaan.
De prijzen worden jaarlijks uitgereikt op basis van verkoopcijfers en het aantal keren dat een nummer wordt gedraaid op de radio. Vanavond (Uit M'n Bol) van Kriss Kross Amsterdam, Donnie en Tino Martin en In Spanje van Mart Hoogkamer eindigden op de tweede en derde plaats in de top-10 van meest succesvolle singles.
Hans Aalberts won de award voor beste producer en componist. Hij werkte in het verleden met grote artiesten als André Hazes senior en Gerard Joling. Componist Tom Peters werd uitgeroepen tot Hollandse Meester. Tony van de Berkt kreeg de Industrie Award.
https://nos.nl/l/2492678
**Brand in natuurgebied, grote wolken trekken over Den Bosch**
In natuurgebied Het Bossche Broek is een brand uitgebroken in een stapel gemaaid gras. Bij de brand komen grote stinkende rookwolken vrij, die over Den Bosch trekken.
Het blussen kan nog een paar uur duren, zegt een woordvoerder van de brandweer tegen Omroep Brabant. Omdat de brand in een buitengebied woedt, moet de brandweer er water naartoe brengen. Daarnaast moet de stapel gras "helemaal uit elkaar getrokken" worden, zegt de woordvoerder. "En dat duurt nog wel even."
De brand in het natuurgebied:
Inwoners van Den Bosch hebben via een NL-Alert het advies gekregen om ramen en deuren te sluiten en ventilatie uit te zetten. Iets na 21.00 uur werd een tweede NL-Alert verstuurd naar een groter gebied.
Volgens de woordvoerder zijn geen schadelijke stoffen gemeten. Het NL-Alert is verstuurd omdat de rook en geur tot overlast leiden. Omdat het windstil is, blijft de rook hangen in de stad.
De oorzaak van de brand is nog niet bekend. Mogelijk is het vuur ontstaan door broei.
https://nos.nl/l/2492562
**Brand in natuurgebied, grote wolken trekken over Den Bosch**
In natuurgebied Het Bossche Broek is een brand uitgebroken in een stapel gemaaid gras. Bij de brand komen grote stinkende rookwolken vrij, die over Den Bosch trekken.
Het blussen kan nog een paar uur duren, zegt een woordvoerder van de brandweer tegen Omroep Brabant. Omdat de brand in een buitengebied woedt, moet de brandweer er water naartoe brengen. Daarnaast moet de stapel gras "helemaal uit elkaar getrokken" worden, zegt de woordvoerder. "En dat duurt nog wel even."
NL-Alert
Inwoners van Den Bosch hebben via een NL-Alert het advies gekregen om ramen en deuren te sluiten en ventilatie uit te zetten. Iets na 21.00 uur werd een tweede NL-Alert verstuurd naar een groter gebied.
Volgens de woordvoerder zijn geen schadelijke stoffen gemeten. Het NL-Alert is verstuurd omdat de rook en geur tot overlast leiden. Omdat het windstil is, blijft de rook hangen in de stad.
De oorzaak van de brand is nog niet bekend. Mogelijk is het vuur ontstaan door broei.
https://nos.nl/l/2492562
**Man vindt metershoge vestingmuur uit 18e eeuw in zijn achtertuin**
Een inwoner van de Zeeuwse plaats Philippine heeft in zijn achtertuin een metershoge vestingmuur uit de achttiende eeuw gevonden. De stenen muur werd ontdekt tijdens graafwerkzaamheden.
Erwin Jesterhoudt was in zijn tuin een vijver aan het uitgraven toen een grondwerker met een graafmachine op een hoop stenen stuitte. Hij vertelt aan Omroep Zeeland dat hij niet wist wat hij zag toen de graafmachine steeds meer grond weghaalde.
De muur werd zo stukje bij beetje zichtbaar:
"Ik was met stomheid geslagen, het was een complete verrassing", zegt hij. "Maar ik voelde ook meteen een soort van kinderlijk enthousiasme omdat ik in onze achtertuin iets bijzonders had ontdekt." Eenmaal uitgegraven bleek de stenen muur zo'n 5 meter hoog en 10 meter breed.
Verdedigingswerken
Na de vondst ging Jesterhoudt met het historisch genootschap van Philippine op onderzoek uit. "De muur weer bedekken met grond was daardoor natuurlijk geen optie meer", zegt hij. Via verschillende kanalen, waaronder de Universiteit van Utrecht en het Nationaal Archief, heeft hij allerlei informatie en kaarten gevonden om de herkomst van de muur te achterhalen.
Volgens Marc Buise, die expert is op het gebied van Zeeuws-Vlaamse vestingwerken, is de muur onderdeel van de vestingwerken van Philippine die in het begin van de achttiende eeuw zijn aangelegd. Het gaat volgens hem om een zogeheten westelijke stenen beer.
"De beren waren stenen dijken, onderdeel van de verdedigingswerken. In de muren zaten ook sluizen", legt hij uit. "Om aanvallen van een mogelijke vijand moeilijk te maken werden omringende grachten onder water gezet". De stenen beren hebben bovenop een puntvorm, zodat het voor de vijand moeilijker werd om eroverheen te lopen.
Aan de oostkant van Philippine is een vergelijkbare muur gevonden, de zogeheten oostelijke stenen beer. Volgens Buise zijn veel van dit soort vestingen in de loop der tijd verkocht, daarna gesloopt of onder de grond verdwenen. "Want als mensen de stenen konden verkopen, sloopten ze de muren."
In originele staat herstellen
De uitgegraven muur vormt nu met het oostelijke gedeelte een eenheid. Jesterhoudt is van plan om de muur zoveel mogelijk in de originele staat te herstellen. Het idee is om zijn tuin tijdens Open Monumentendag open te stellen voor publiek zodat mensen de stenen beer kunnen bekijken, zegt hij.
"Dat betekent dat er balken aan de zijkant moeten worden geplaatst, die er vroeger voor zorgden dat vijandelijke schepen niet konden aanmeren." En als het aan hem ligt komen er boven op de muur ook drie broekscheuren. Dat zijn ijzeren pinnen met prikkeldraad eromheen.
De komende tijd gaat een archeoloog de muur verder in kaart brengen en wil Jesterhoudt kijken of er in de tuin nog andere delen van de vestingmuur verborgen liggen. "De geschiedenis maakt deel uit van ons leven en maakt nu ook deel uit van mijn tuin."
https://nos.nl/l/2492554
**Bij1-lijsttrekker Olf wil strijden voor vrijheid en gelijkheid**
"Institutioneel racisme, discriminatie, kapitalisme en kolonialisme, uitbuiting en vernieling maken de vrijheid van mensen nog elke dag kapot." Dat zei lijsttrekker Edson Olf op het partijcongres van Bij1 in Den Haag en hij kondigde aan dat hij hier verandering in wil brengen.
Op de bijeenkomst besloten de leden definitief dat Bij1 meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen en zij wezen Olf aan als lijsttrekker. Hij is onder meer wijkraadslid in Rotterdam en vicevoorzitter van de partij. Olf is consultant van beroep.
Olf is als leider van Bij1 de opvolger van Sylvana Simons, die ook de partij heeft opgericht. Simons komt na de verkiezingen niet terug, deels om gezondheidsredenen, maar ook omdat ze zich niet meer wil verweren tegen beschuldigingen van twee opgestapte raadsleden van Bij1 in Amsterdam die volgens haar niet kloppen.
Mensen accepteren om wie ze zijn
Olf zei te willen blijven strijden voor een wereld waarin mensen worden geaccepteerd en gewaardeerd om wie ze zijn. "Vrijheid en gelijkheid moeten niet alleen woorden zijn, maar een realiteit voor iedereen."
Hij verwees naar woorden van zijn moeder. Die had hem voorgehouden dat mensen zoals zij in dit land twee tot drie keer zo hard moeten werken "om misschien als alles meezit hetzelfde te bereiken". Olf eindigde zijn speech met: "Kom bijeen, breek de ketens, beken kleur."
Journalisten mochten op het congres alleen aanwezig zijn bij de speech van de lijsttrekker, niet bij onderdelen als het vaststellen van het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst. De partij zegt daarmee de leden te willen beschermen, zodat zij vrij konden stemmen en spreken.
Bij1 heeft nu één zetel in de Tweede Kamer. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de peilingen van Ipsos/EenVandaag en I&O Research, staat de partij op 0 tot 1 zetel.
https://nos.nl/l/2492531
**Vier verdachten opgepakt in trein bij Utrecht, 'ernstig dreigende situatie'**
Vanwege een "ernstig dreigende situatie" in een trein bij station Vaartsche Rijn in Utrecht zijn vier verdachten opgepakt. De trein was onderweg van Den Bosch naar Utrecht Centraal.
Volgens een woordvoerder hebben reizigers rond 16.30 uur 112 gebeld nadat de vier verdachten verbale dreigingen hadden geuit in de trein. Waar ze precies mee hebben gedreigd, is niet bekend. De politie heeft de intercity laten stoppen bij station Vaartsche Rijn, waar de trein normaal niet stopt.
Agenten hebben daarna de hele trein doorlopen om zeker te zijn dat alle verdachten waren opgepakt. Op dat moment mocht niemand de trein verlaten en werd het perron ontruimd.
Om de veiligheid van de agenten op het station te waarborgen werd ook een politiehelikopter ingezet. Het treinverkeer van en naar Utrecht Centraal was door de actie korte tijd ontregeld.
https://nos.nl/l/2492529
**Nederlandse gezinnen nemen steeds vaker hun toevlucht tot een au pair**
Een au pair uit de Filipijnen, Zuid-Afrika of Brazilië in huis nemen om op de kinderen te passen: steeds meer gezinnen kiezen ervoor, vermoedelijk vanwege de lange wachtlijsten in de kinderopvang. Dat blijkt uit cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en een rondvraag van de NOS bij een groot aantal erkende au-pairbureaus in Nederland.
Een au-pairregeling is in principe bedoeld als cultuuruitwisseling. In ruil voor een verblijfplaats bij een gezin en zakgeld zorgen au pairs voor de kinderen en komen zij om de taal en cultuur van het land te leren kennen.
De IND houdt cijfers bij van het aantal verblijfsgunningen dat wordt verstrekt aan au pairs die van buiten de Europese Unie naar Nederland komen en ziet een stijging. In 2018 ging het om 1400 au pairs. Na een dip in de coronajaren zat Nederland vorig jaar ruim boven dat niveau: toen ging het om 1630 verblijfsvergunningen voor au pairs.
Ook de au-pairbureaus zien een stijgende vraag vanuit Nederlandse gezinnen. Van de zeventien actieve bureaus die geregistreerd zijn bij de IND, zeggen er twaalf dat er steeds meer gezinnen bij hen aankloppen. Negen bureaus zien daadwerkelijk een toename van het aantal au pairs. De meeste bureaus schatten dat het aantal au pairs dit jaar tussen de 10 en 30 procent is gestegen.
De stijging is opvallend; eind 2021 zijn er namelijk strengere regels gekomen voor au pairs. Om misbruik tegen te gaan, mogen au pairs van buiten Europa niet ouder zijn dan 25 jaar en moeten ze ongetrouwd en kinderloos zijn. Het kost soms maanden om hier de juiste documenten voor aan te vragen.
Jasmijn Kok, medeoprichter van Nina.Care, vermoedt dat de toename te maken heeft met de langere wachttijden bij de kinderopvang. "Die zit op veel plaatsen in Nederland bomvol. Steeds meer ouders zoeken daarom naar alternatieven, zeker nu zij weer vaker op kantoor werken."
Volgens onderzoek uit maart zijn er wachtlijsten bij 92 procent van de kinderdagverblijven, bij 85 procent van de bso's en 59 procent van de peuteropvang. Ook andere au-pairbureaus denken dat de stijgende vraag naar au pairs hiermee verband houdt.
Soms goedkoper dan kinderopvang
Ellen Heesen-Hiemstra, directeur van House-o-Orange Au Pairs, onderscheidt vier groepen die het meest gebruikmaken van een au pair: gezinnen met twee fulltime werkende ouders, gezinnen met pasgeboren baby's, alleenstaande moeders en expats die in hun thuisland ook inwonende hulp in dienst hadden.
Volgens haar hebben au pairs meerdere voordelen voor deze groepen. "Een au pair woont bij het gezin thuis en is daarom flexibel. Dat is vooral handig voor ouders met onregelmatige werktijden zoals medici, omdat zij vaak moeite hebben met de strakke tijden van de kinderopvang."
Een au pair is soms ook goedkoper dan de kinderopvang, vult Kok aan. "De kinderopvang berekent per kind de kosten, terwijl een au pair een vast bedrag per maand krijgt. Voor gezinnen met een hoog inkomen en meerdere kinderen kan een au pair voordeliger zijn."
Gemiddeld kost een au pair tussen de 600 en 800 euro per maand. Bij Nina.Care betaalt een gezin maandelijks zo'n 500 euro. Daarvan gaat 340 euro zakgeld naar de au pair (dat is een bij wet vastgesteld maximaal bedrag) en is de rest voor taalcursussen en verzekeringen. Daarnaast bedragen de eenmalige bemiddelingskosten zo'n 2000 euro en betaalt het gezin ook de helft van het vliegticket. Het visum van een au pair die van buiten de Europese Unie komt, kost 350 euro.
Toezicht
Ouders moeten er niet te makkelijk over denken, waarschuwt directeur Jolanda de Heiden van Au Pair Exclusive. "Au pairs komen uit landen met een heel andere cultuur, zoals de Filipijnen of Zuid-Afrika. Als au pairs naar Nederland komen, weten ze meestal niets over de Nederlandse gebruiken en regels. Ouders moeten in staat zijn daarmee om te gaan en fouten kunnen vergeven."
De bureaus kijken ook met enige voorzichtigheid naar de trend. "Au pairs zijn geen fulltime oppassers en mogen ook niet dienen als goedkope huishulp", benadrukt De Heiden. "Au-pairbureaus zijn wettelijk verplicht daar tijdens de intakegesprekken en nazorg toezicht op te houden en moeten voorkomen dat gezinnen misbruik maken van de au pair."
Ook de IND onderstreept dat au pairs niet ingezet mogen worden als fulltime medewerker. Volgens de wet hebben au pairs recht op twee dagen vrij en mogen zij niet meer dan dertig uur per week op de kinderen passen. Als blijkt dat au-pairbureaus of gezinnen de regels verwaarlozen en misbruik maken van au pairs, kunnen zij een boete krijgen.
https://nos.nl/l/2492528
Oddbean new post about login | logout
Notes by NOS Nieuws (RSS Feed) | export